Wcale nie tylko kobiety! Jest więcej gatunków ssaków, które przechodzą menopauzę. Natura ma w tym swój cel
Zdecydowana większość samic różnych gatunków żyjących na Ziemi rozmnaża się do końca swoich dni. Ma to na celu zwiększenie liczby potomstwa, dzięki czemu bardziej prawdopodobne jest, że danemu osobnikowi uda się utrwalić własne geny. Brzmi logicznie. Dlaczego ludzka ewolucja postąpiła inaczej? Okazuje się, że nie jesteśmy jedynym wyjątkiem. Co więcej, naukowcy wiedzą, dlaczego niektóre gatunki w pewnym momencie życia przestają owulować.
Czy zwierzęta przechodzą menopauzę? Morskie ssaki mają z nami więcej wspólnego, niż ludziom się wydaje
Menopauza, nazywana także klimakterium lub okresem przekwitania, to zjawisko uwarunkowane zachodzącymi zmianami fizjologicznymi, polegające na trwałym ustaniu cykli miesiączkowych. Żeński organizm przestaje owulować, w wyniku czego niemożliwe staje się poczęcie nowego życia. W przypadku gatunku homo sapiens , menopauza dopada kobiety między 45. a 55. rokiem życia, natomiast u mężczyzn proces powstawania plemników zachodzi cały czas - od momentu osiągnięcia dojrzałości płciowej aż do śmierci.
Czy ta nierówność dotyczy wszystkich samic świata? W zdecydowanej większości nie. Samice szympansów mogą rodzić do śmierci. Znane są przypadki małpich porodów po 60. Z kolei niczym nadzwyczajnym nie są narodziny potomstwa u lwic czy słonic w sędziwym wieku. Także nasze domowe pupile nie muszą martwić się o tykający zegar biologiczny, choć oczywiście u nich zalecana jest kastracja bądź sterylizacja , by minimalizować ryzyko niekontrolowanego rozrodu i pogłębiania problemu bezdomności. Suki pozostają płodne przez całe swoje życie i co cieczkę gotowe są do zapłodnienia. Analogicznie sytuacja wygląda u kotek.
Istnieją jednak pewne wyjątki. Grupa naukowców, publikująca wyniki swoich badań w czasopiśmie “Ecology and Evolution”, zredagowała artykuł, w którym przedstawione zostały dowody na to, że menopauza nie dotyczy jedynie kobiet . Okazuje się, że proces ten jest spotykany również u orek , żyjących w okolicach wybrzeża Waszyngtonu oraz Kolumbii Brytyjskiej. To pewne. Proces zbierania danych, na których naukowcy oparli swoje wnioski, trwał 40 lat. Te wyjątkowe morskie drapieżniki przyciągają uwagę nie tylko naukowców ale również pasjonatów przyrody.
Są przesłanki świadczące o tym, że menopauza występuje również u innych morskich ssaków takich jak grindwale krótkopłetwe, bieługi i narwale. Jednak to o orkach zebrano najwięcej informacji na ten temat.
Dobro rodziny jest najważniejsze - to motto orek
Dlaczego ludzie i morskie ssaki - czyli zwierzęta żyjące w skrajnie różnych środowiskach - wykształciły podobną taktykę? W jaki sposób ma ona służyć dojrzałym samicom oraz całym populacjom? Naukowcy i na te pytania znają już odpowiedzi.
Orki to zwierzęta wykształcające silne więzi społeczne. Zwierzęta te żyją w grupach rodzinnych , którymi często przewodzi najstarsza samica . Wspólnie polują, poszukują bezpiecznych miejsc i odpoczywają.
Starsze samice orek, pomimo tego, że nie są już w stanie zajść w ciąże, przez całe życie aktywnie uczestniczą w procesie wychowywania innych młodych . Dlaczego to robią? Po prostu im się to opłaca. Młode w stadzie to, w zależności od wieku przewodniczki stada, jej wnuczęta lub nawet prawnuczęta . Dzięki trosce całego stada, jest większe prawdopodobieństwo, że uda się odchować kolejne pokolenie, co jest kluczowe w utrwaleniu kodu genetycznego dojrzałych samic. Należy pamiętać, że to główny cel życia każdego żywego stworzenia. To podstawowe prawo natury.
Warto dodać również, że ciąża oraz poród to procesu, które bardzo obciążają organizm. Dlatego starzejące się osobniki samic orek, które nie mają możliwości ponownego zajścia w ciąże, mogą dzięki temu znacząco przedłużyć swoje życie. Ich organizm nie zostanie obciążony nadmierną ilością ciąż, pomimo sędziwego wieku. Dzięki temu orki mogą znacznie dłużej cieszyć się “jesienią” życia, zachowując dobrą kondycję.
Doświadczenie dojrzałych samic jest bezcenne
Okazuje się, że samice orek nie muszą czekać na własną menopauzę, aby cieszyć się zaletami jej istnienia. Obecność w stadzie samic, które nie owulują jest korzystna dla każdego członka grupy.
Najstarsze członkini stada są najbardziej doświadczone . Orki charakteryzują się bardzo dobrą pamięcią oraz wysokim poziomem inteligencji . Dzięki temu są w stanie wyciągać wnioski z sytuacji, których doświadczyły wiele lat temu.
Zdarza się, że najstarsze samice ostrzegają inne orki przed wpływaniem na konkretne obszary, ponieważ doskonale wiedzą, że kiedyś spotkało je tam coś złego. Co więcej, doświadczone samice wiedzą, gdzie szukać pożywienia. Dlatego ich obecność jest cenna dla młodszych członków stada przede wszystkim w okresach kryzysowych. Często to od samic po menopauzie zależy przetrwanie młodych osobników.
Źródło: national-geographic.pl, naukawpolsce.pl
