Czy zwierzęta mają duszę? Stanowisko Kościoła rozczarowuje
Czy zwierzęta mają duszę? To pytanie natury teologiczno - filozoficznej. Z tego względu odpowiedź na nie może się różnić w zależności od wyznawanej religii czy doktryny. W wypadku katolików tekstem regulującym te kwestie powinien być katechizm, zawierający podstawowe zasady tej wiary, jak i odpowiedzi na wiele pytań natury egzystencjalnej. Spojrzenie Kościoła na duszę opisane jest w nim dość jasno. Mimo to znalazło się wielu duchownych, którzy zapisy tej księgi interpretują inaczej, niż większość księży i hierarchów.
Czy zwierzęta mają duszę?
Kilka lat temu media obiegła wypowiedź papieża Franciszka, który pocieszał małego chłopca, który nie mógł pogodzić się ze śmiercią swojego pupila i bardzo rozpaczał. Powiedział mu wtedy, że "niebo jest otwarte dla wszystkich stworzeń". Takie stwierdzenie wywołało jednak wiele kontrowersji. Wydaje się stać w sprzeczności ze słowami katechizmu, w którym zawarto stwierdzenie, że duszę nieśmiertelną posiada jedynie człowiek.
Z zawartych w nim zapisów wynika, że zwierzęta mają co prawda coś na kształt duszy. Najlepiej opisać to właśnie jako świadomość. Chociaż pojawiają się także określenia takie jak "dusza sensytywna". Umożliwia im ona przeprowadzanie prostych operacji umysłowych i postrzeganie świata zewnętrznego na swój sposób. Ma ona jednak umierać wraz z ciałem danego stworzenia. Niemożliwe jest więc, by spotkać swojego wiernego ziemskiego towarzysza w niebie.
Kolejni papieże snuli różne wizje tego, na jakiej zasadzie zwierzęta funkcjonują oraz jaką rolę sprawują w hierarchii bytów. Jan Paweł II traktował "braci mniejszych" jak naszych odległych krewnych. Nigdy nie twierdził jednak, że posiadają nieśmiertelną duszę. Inni papieże bywali mniej przychylni zwierzętom.
Pius IX traktował je na przykład jak biologiczne roboty czy żywe automaty. Takie ich postrzeganie było dość popularne w zamierzchłych czasach. Pierwszą osobą, która wyprowadziła tę teorię, był Kartezjusz. Traktował on przyrodę jak precyzyjny mechanizm podobny do zegara. Podlegały one prawom fizyki tak jak poruszające siebie nawzajem trybiki. Nie posiadały jednak własnej woli ani zdolności do podejmowania żadnych wyborów.
Najbardziej przychylnym zwierzętom świętym katolickim był św. Franciszek z Asyżu. To właśnie mu przypisuje się określenie "bracia mniejsi". Istotnie, traktował on wszystkie zwierzęta, jak i inne stworzenia jak swoich braci. Podkreślał, że człowiek powinien opiekować się nimi, a nie rywalizować, powołując się na Księgę Rodzaju. Jan Paweł II ustanowił go patronem ekologów, już wcześniej patronował zwierzętom i osobom, które sprawują nad nimi opiekę.
Czy zwierzęta mają duszę? Co na ten temat sądzą naukowcy
Choć nauka nie zajmuje się zagadnieniami z zakresu teologii i filozofii, przełomy w tej dziedzinie wiedzy potrafią wpłynąć na doktrynę Kościoła. Choć zmiany w tej instytucji zachodzą bardzo powoli, duchowni czasem zmieniają interpretację Biblii. Być może doczekamy się kiedyś zmian w postrzeganiu zwierząt.
Zdaniem naukowców jest niemal pewne, że zwierzęta obdarzone są pewnego rodzaju świadomością. Na zorganizowanej w 2012 roku konferencji czołowi neurologowie, neurobiolodzy i kognitywiści podsumowali to zagadnienie w następujący sposób "ludzie nie są wyjątkiem pod względem posiadania struktur odpowiadających za powstawanie świadomości".
Zoopsychologia wciąż się rozwija. Stale poznajemy nowe fakty na temat funkcjonowania mózgu zwierzęcia. Zdaniem wielu naukowców, nigdy nie będziemy w stanie odpowiedzieć sobie na pytanie o to, jak i czy w ogóle myślą zwierzęta. Ich zdaniem nawet jeśli dokładnie poznamy anatomię ich układu nerwowego, nie będziemy mogli zajrzeć w ich myśli. Zawsze będziemy na nie patrzeć przez pryzmat tego, jak ludzie je formułują i próbować dostosować je do naszego sposobu postrzegania świata.
Źródła: onet.pl
