Sójka: rozgadana kuzynka kruka

Sójka: stosunki z ludźmi

Sójki to skryte ptaki. Zamieszkują korony drzew, raczej lasy niż parki, rzadko zapuszczają się w pobliże ludzkich osiedli. Mimo to człowiek dostrzegł i docenił urok oraz inteligencję sójek, a także ich duże zdolności mimikry – naśladowania odgłosów, zarówno śpiewu innych ptaków, jak i dźwięków wydawanych prze inne zwierzęta i przedmioty, np. miauczenia kota czy skrzypienia kół wozu. Starożytni Grecy trzymali czasem sójki w domach w charakterze domowych pupili, ciesząc się ich różnorodnym śpiewem i mimikrą.

Sójki, płochliwe i stale donośnie alarmujące siebie nawzajem o wszelkich podejrzanych aktywnościach w lesie, często ratują skórę innym zwierzętom, mimochodem ostrzegając je w porę przed zbliżającymi się drapieżnikami. Niejednokrotnie sójka spłoszyła zwierzynę sprzed nosa myśliwego. Mimo to sójki cieszą się dziś sympatią ludzi, a wiele osób pragnie zwabić je do swoich ogrodów i skłonić do założenia gniazda w koronie pobliskiego dębu.

Jak wygląda sójka?

Sójka zwyczajna (łac. garrulus glandarius, czyli dosł. „gadatliwy żołędziowy”) to ptak średniej wielkości, członek rodziny krukowatych. Jej ciało osiąga 35 cm długości, rozpiętość skrzydeł ok. 58 cm, masa ciała wynosi od 150 do 180 g.

Sójka wyróżnia się spośród innych członków raczej ponurej z wyglądu rodziny krukowatych swym barwnym upierzeniem. Skrzydełka sójki pokrywają biało-niebieskie lusterka z czarnymi prążkami, sterówki są czarne, a ciało ma kolor pastelowobrązowy w różnych odcieniach. Błękit na lusterkach nie jest zasługą barwnika, lecz załamania i odbicia niebieskiego widma światła w specjalnych strukturach piór. Kuper i spód ogona sójki są białe. Głowa sójki jest wielobarwna: czoło białe z dość obfitym czarnym kreskowaniem (tzw. czapeczka), czarny wąs od dzioba, czerwone boki.

Sójki pierzą się na jesieni. Po ilości prążków na zgubionym przez ptaka piórze można określić jego wiek. Młode ptaki mają mniej prążków od starych.

Sójka: obszar występowania

Sójka zwyczajna i jej 34 podgatunki zamieszkują niemal całą Europę, północno-zachodnią Afrykę, Azję Mniejszą i Kaukaz, a także centralną Rosję, przez Bajkał aż po Sachalin, i Daleki Wschód: obie Koree, Japonię, Chiny i Indochiny, dolinę Gangesu.

W Polsce sójka występuje na całym obszarze kraju, głównie na nizinach. Jest średnio liczna.

Sójka: biotop

Sójka najchętniej żyje w grądach (lasach liściastych z przewagą dębów i grabów). W miastach można spotkać ją w większych parkach, sadach i ogrodach, zawsze wśród drzew.