Norka europejska: ginąca łasica Europy

Norka europejska: relacje z ludźmi

Norka europejska (łac. mustela lutreola) to zagrożony wyginięciem drapieżny ssak, przedstawiciel rodziny łasicowatych.

Przez wieki norka europejska zwracała uwagę ludzi głównie jako źródło skórek i pośledniego mięsa. W pierwszej połowie XX w. w Związku Sowieckim co roku łowiono nawet 60-70 tys. norek europejskich. Wydaje się jednak, że na wyginięcie tego gatunku na większości dawniej zajmowanych terenów miało wpływ wiele czynników, a nie tylko polowania. Za czynnik wiodący uważa się szybkie zmniejszenie się naturalnego habitatu norki europejskiej – terenów podmokłych i gęsto zalesionych brzegów rzek i strumieni. Rozwijający się przemysł wykorzystuje wodę i drewno, na potrzeby nowych osiedli osusza się rozległe tereny, czasem zmienia bieg strumieni. Te działania doprowadziły nie tylko do zmniejszenia się łowisk norki europejskiej, ale też wyginięcia wielu zwierząt, stanowiących ważną część jej jadłospisu, np. raków.

Sprowadzona do Europy na początku XX w. norka amerykańska (wizon) skutecznie zajęła niszę ekologiczną norki europejskiej, przez co reintrodukcja ginącego gatunku wydaje się już dziś niemożliwa.

Jak wygląda norka europejska?

Norka europejska jest podobna do tchórza, ale mniejsza od niego.

Tak jak inne łasicowate, norka europejska ma podłużne, cylindryczne ciało, pomykające szybko na czterech żwawych łapkach. Osiąga ok. 43 cm długości, a jego ogon może mieć 17 cm (jest krótszy niż połowa ciała zwierzęcia), choć zazwyczaj norki są mniejsze. Zwierzę ważyć może ok. 900 g. Samce są nieco większe od samic.

Głowa norki europejskiej osadzona jest na szerokiej szyi i ma nieco wydłużony kształt. Oczy norki są okrągłe i czarne, lekko wyłupiaste. Uszy są krótkie, okrągłe i położone płasko na głowie. Pyszczek wyposażony jest w rozłożyste wibrysy. Łapki mają po pięć palców, uzbrojonych w duże pazury i połączonych błonami, szczególnie mocnymi na tylnych łapach. Samice norki europejskiej mają cztery pary sutków.

Ciało norki europejskiej pokrywa ciemnobrązowa lub czarna, nieco tylko jaśniejsza na brzuchu sierść, szorstka i dość rzadka, z grubym podszerstkiem, który zapewnia zwierzątku ochronę przed zimnem i wilgocią. Na pyszczku i szyi norki europejskiej występują białe plamy, zwłaszcza na górnej wardze, co pozwala łatwo odróżnić ją od wizona amerykańskiego.

Norka europejska zmienia futro dwa razy w roku – letnie jest rzadsze od zimowego.

Norka europejska: obszar występowania

W przeszłości norka europejska zamieszkiwała niemal całą kontynentalną Europę na północ od Dunaju i Pirenejów, z wyjątkiem Skandynawii. Dziś spotkać ją można tylko na nielicznych wyspach: wzdłuż zachodniego wybrzeża Francji, wschodniego wybrzeża Rumunii, na Kaukazie, na pograniczu łotewsko-estońskim i w Zachodniej Rosji.

W Polsce norkę europejską na wolności widziano po raz ostatni w 1926 r. Dziś gatunek ma u nas status zanikłego – nie występuje. Norki europejskie można jednak zobaczyć w Wielkopolskim Ogrodzie Zoologicznym w Poznaniu, gdzie są hodowane, a następnie wypuszczane w rezerwatach w Estonii, by wzmocnić tamtejszą populację dziko żyjących zwierząt.

Niszę ekologiczną po niemal wymarłej norce europejskiej zajął w połowie XX w. wizon amerykański, czyli norka amerykańska, wypuszczona z hodowli sowieckich.

Norka europejska: biotop

Norki europejskie trzymają się zarośniętych brzegów jezior, stawów i leśnych strumieni, które nie zamarzają zimą.