Kolory umaszczenia u kotów
Kolory umaszczenia u kotów: skąd taka różnorodność?
Na kolor umaszczenia kotów wpływ mają dwa czynniki: natura i ludzie.
Natura działa drogą doboru naturalnego. Przeżywają koty, które mają więcej przystosowań do życia w danym środowisku. Jednym z tych przystosowań jest kamuflaż. Pierwotne koty, które ludzie udomowili po raz pierwszy, były zwierzętami pustynnymi z północy Afryki i miały odpowiedni do swego środowiska kolor sierści – piaskowy. Taki kolor nie nadaje się jednak dla kotów żyjących np. w lasach, na łąkach, wśród śniegów. Z czasem udomowione koty przybrały w różnych rejonach świata różne kolory umaszczenia, lepiej pasujące do ich naturalnego środowiska.
Człowiek z kolei świadomie hodował koty dla efektownych kolorów ich futra. Krzyżował zwierzęta i wybierał te o wyglądzie i kolorze umaszczenia, który w danym czasie i miejscu uchodził za ładny. Tak doszło do powstania wielu kocich ras.
Czasami człowiek w drodze hodowli przedłuża istnienie takich odmian kotów, które w naturze wyginęłyby, właśnie ze względu na ich wygląd. To przypadek kotów o jednolicie białej sierści, które są wprawdzie efektowne, ale często chorują na alergie skórne i cierpią na głuchotę (zwłaszcza jeśli mają niebieskie oczy). Podobnie koty o niebieskim kolorze futra mogą łysieć. W naturze koty głuche i łyse w przeważającej części ginęłyby przed przekazaniem swoich genów potomstwu, jednak człowiek nadal je hoduje ze względu na ładny kolor umaszczenia.
Kolory umaszczenia u kotów: barwy podstawowe
Umaszczenie kota to kombinacja barwy podstawowej (bazowej) i konkretnego typu umaszczenia.
Istnieje czternaście barw podstawowych kociego futra, plus kolor biały, który jest raczej brakiem koloru (barwnik nie jest produkowany przez koci organizm, bo powstrzymuje go specyficzny gen).
Kolory kociego futra powstają przez kombinację genów odpowiadających za barwę czarną i rudą. Koty domowe są bowiem domyślnie czarne, chyba że domieszka „rudego” genu rozjaśni czerń i da w efekcie którąś z barw bazowych. Działa to tak, jak mieszanie kolorów na palecie malarskiej. Na przykład kolor czekoladowy to rozjaśniony czarny, a liliowy to rozjaśniony czekoladowy.
Kolory podstawowe umaszczenia u kotów mogą być jasne i ciemne. Kolory ciemne to: czarny, czekoladowy, cynamonowy, rudy, bursztynowy i rudo-bursztynowy. Kolory jasne to rozjaśnione warianty ciemnych: (biały), kremowy rudy, kremowy bursztynowy, jasnobursztynowy, karmelowy, morelowy, płowy, liliowy i niebieski.
Kolory umaszczenia u kotów: typy umaszczenia
Barwy bazowe mogą się łączyć na kocim futrze na różne sposoby. Felinolodzy odróżniają te sposoby i nazywają – w ten sposób określane są typy umaszczenia u kotów.
Umaszczenie jednolite oznacza, że całe ciało kota pokrywa futro w jednym kolorze. Odmianą umaszczenia jednolitego jest szylkretowe. W tym wariancie każdy włos kota ma inny kolor (często np. obok siebie czarny i rudy) lub też każdy pojedynczy włos pokryty jest plamami różnych kolorów.
Umaszczenie łaciate oznacza, że na ciele kota występują zwarte plamy barwne, najczęściej białe.
Umaszczenie bikolor (dwubarwne) oznacza, że kolor biały zajmuje od ćwierci do połowy powierzchni kociego futra. Może wystąpić też trikolor, kiedy białe plamy są dodatkiem do dwóch kolorów, jak np. w typie szylkretowym.
Umaszczenie arlekin wskazuje na przewagę koloru białego w umaszczeniu kota.
Innym wariantem kota o futerku z dominacją bieli jest van. Tutaj całe ciało kota jest białe, ale pręgi kolorów występują u nasady ogona, na uszach i na czubku głowy.
Umaszczenie point to takie, w którym kolor na pyszczku, łapach i ogonie kota jest jaśniejszy niż na tułowiu. Jest charakterystyczne dla ras dalekowschodnich. Wyróżnia się trzy podtypy, w zależności od nasilenia kontrastu między strefami ciemnymi i jasnymi, od największego do najmniejszego: syjamski, tonkijski i burmski.
Tipping oznacza, że włos kota jest biały, ale jego końcówka – kolorowa. Rozróżnia się trzy typy maści z tippingiem, w zależności od tego, jaka część włosa jest kolorowa. Jeśli to 2/3, umaszczenie jest dymne, jeśli 1/3 to srebrzyste cieniowane, jeśli 1/8 to srebrzyste muszlowe. Jest jeszcze umaszczenie złociste (tylko cieniowane i muszlowe) – tutaj podstawa włosa jest ruda, a końcówka czarna.
Umaszczenie tabby to takie, w którym na tle koloru bazowego występuje rysunek: pręgi, cętki (umaszczenie zajęcze) albo ticking (tutaj każdy włos okrywowy jest prążkowany). Umaszczenie pręgowane może być tygrysie lub marmurkowe (spiralne wzory rozchodzą się od centralnej pręgi).
Kolory umaszczenia u kotów: jaki wpływ ma płeć?
Płeć nie ma wpływu na umaszczenie kota. Wyjątkiem jest kolor rudy i szylkretowy. Geny odpowiedzialne za powstawanie tych barw są przypisane do chromosomu X. Wystarczy, że kocur otrzyma go od jednego rodzica, by wyrosnąć na rudzielca. Zdecydowana większość rudych zwierząt to kocury, ok. 80%. Odwrotnie w przypadku koloru szylkretowego – to w większości kotki.
