Kaczka domowa: ptak wielofunkcyjny

Kaczka domowa: relacje z ludźmi

Kaczka domowa to nie nazwa rasy ptaka, lecz raczej całej grupy ras kaczek, które zostały udomowione przez człowieka i oddają mu liczne przysługi. Kaczki domowe trzyma się dziś w gospodarstwach przede wszystkim dla jajek, mięsa i pierza, rzadziej w charakterze zwierząt ozdobnych.

W 2014 r. znanych było 319 ras udomowionych kaczek. Najwięcej, aż 253 rasy, wywodzą się od kaczek krzyżówek. 24 rasy pochodzą od kaczek piżmówek, kilkanaście od kaczek chińskich. Niepłodna krzyżówka kaczora piżmówki z kaczką pekińską nazywa się mulard.

Najwięcej ras kaczek domowych wywodzi się dziś z Europy i Azji.

Kaczka domowa: udomowienie

Nie wiadomo dokładnie, kiedy ludzie zaczęli udomawiać kaczki. Ptaki te trzymano w niewoli już w starożytnym Egipcie, ale nie prowadzono tam planowych hodowli.

Wydaje się, że kaczki krzyżówki udomowiono w w Chinach dobrze ponad 2 tys. lat temu, może nawet 4 tys. Początkowo hodowano kaczki dla jajek, z czasem wykształcono odmiany mięsne. Współczesne kaczki chińskie wywodzą się z kolei od krzyżówek, mieszających się z innymi kaczymi rasami być może już po udomowieniu, a może jeszcze w stanie naturalnym. Kaczka piżmówka wywodzi się z Ameryki, gdzie została udomowiona jeszcze przed kolonizacją Europejską, a do Europy sprowadzili ją dopiero Hiszpanie.

W Europie udomowienie kaczki nastąpiło później niż w Azji czy Ameryce. Hodowle zaczęły powstawać dopiero w XVIII w. i bazowały na ptakach importowanych głównie z Azji.

Kaczka domowa: funkcje

Kaczki domowe początkowo trzymano dla jajek. Wiele ras wyhodowano w taki sposób, by niosły się często i obficie – to tzw. kaczki nieśne. Zaliczany do nich biegus indyjski potrafi znieść w sezonie nawet 250 jaj.

Inne kaczki hoduje się dla mięsa – to kaczki mięsne, u których ważna jest przede wszystkim masa ciała. Kaczory kaczek piżmowych osiągają nawet 6 kg wagi. Dużą popularnością i uznaniem cieszy się też mięso oraz podroby kaczek mulardów.

Wiele ras kaczek domowych ma charakter ogólnoużytkowy, tzn. sprawdzają się nieźle w każdej roli, mogą być i nieśne i mięsne, wykorzystuje się także ich pierze.

Jak wygląda kaczka domowa?

Wygląd kaczki domowej zależy od tego, od jakiej konkretnie kaczki wywodzi się dana rasa. Najczęściej kaczki domowe pochodzą od krzyżówek. Kaczka krzyżówka to spory ptak wodny. Osiąga 65 cm długości, rozpiętość skrzydeł wynosi ponad metr, masa ciała nierzadko ok. 2 kg. Samice są nieco mniejsze od samców.

U kaczek krzyżówek występuje bardzo silny dymorfizm płciowy, tzn. samce bardzo różnią się wyglądem od samic, zwłaszcza w szacie godowej. Obie płcie mają jednak pomarańczowe nogi, a w szacie spoczynkowej (poza okresem godowym) wyglądają dość podobnie. Kaczka krzyżówka pierzy się od lipca do września – wtedy następuje wymiana szaty z godowej na spoczynkową.

W okresie godowym samce kaczki krzyżówki – kaczory – mają żółte dzioby, opalizujące na zielono głowy z białym paskiem wokół szyi – tzw. obrożą – opalizującą na brązowo pierś i matowy grzbiet. Pokrywy ogonowe i środkowe sterówki są czarne, reszta skrzydeł szarawa z granatowymi lusterkami z białym obrzeżeniem.

U samicy kaczki krzyżówki dominuje kolor beżowy, przez oczy idą czarne paski, nie ma obroży ani opalizujących piór.

Najłatwiej odróżnić samicę od samca kaczki krzyżówki po dziobie, który zachowuje tan sam kolor niezależnie od pory roku. Samce mają żółtw dzioby, a samice – pomarańczowe z czarnymi plamami.