Jak działa koci węch: poznaj koci świat zapachów!
Jak działa koci węch: funkcjonuje od samych narodzin
Węch towarzyszy kociętom od samego początku świadomego życia. Kotki czują zapachy jeszcze zanim otworzą im się oczy i uszy. Po zapachu kociak rozpoznaje swoją mamę, rodzeństwo, a nawet przeznaczony dla siebie maminy sutek, z którego tylko on ma prawo ssać pokarm – dzięki temu kocięta nie biją się o dostęp do pożywienia.
Jak działa koci węch: budowa kociego nosa
W podszewce nosa kota znajduje się ok. 200 mln komórek węchowych. Człowiek ma ich 10 mln. To oznacza, że kot jest w stanie wyłapać z powietrza dwadzieścia razy więcej molekuł zapachów niż przeciętna osoba. Do tego kot posiada cztery razy więcej niż człowiek nerwów węchowych, przekazujących informacje z komórek w podszewce nosa do mózgu.
Koty wyłapują z powietrza nie tylko zapachy, ale też specyficzne kocie feromony. Feromony to substancje zapachowe, niosące cenne dla kotów informacje, np. o tym, czy dane miejsce lub przedmiot są bezpieczne czy niebezpieczne, albo która trasa prowadzi do wodopoju lub sprawdzonej kryjówki. Do wyczuwania feromonów służy kotu wyspecjalizowany organ, tzw. narząd Jacobsona (lub narząd womero-nasalny), zlokalizowany przy podniebieniu, za górnymi siekaczami. Gdy kot wyczuwa feromony, w charakterystyczny sposób zasysa je z powietrza, podnosząc górną wargę.
Jak działa koci węch: koty lepsze od psów?
Tak zbudowany nos pozwala kotu na wyłapywanie z otoczenia niezliczonej liczby zapachów często nawet niewyczuwalnych dla ludzi. By ogarnąć i uporządkować to bogactwo zapachów, kot węszy statycznie, tzn. zatrzymuje się, by wyłapać interesujący go aromat i odfiltrować tę woń z natłoku innych, stale odbieranych przez koci nos.
Do rozróżniania zapachów służy specjalne białko. Niedawne badania wykazały, że koty posiadają aż 30 typów tego białka, w porównaniu do 9 u psów i 2 u ludzi. To oznacza, że koci węch może być tak naprawdę czulszy i precyzyjniejszy od psiego. Niestety, koty póki co nie są szeroko wykorzystywane do pracy w policji czy służbach ratunkowych, bo nie poddają się treningowi tak łatwo jak psy.
Innymi słowy, koty mogłyby wyszukiwać przemycane narkotyki czy zasypanych lawinami ludzi, ale nie mają ochoty.
Jak działa koci węch: narzędzie poznania
Świat zapachów kota jest więc przebogaty – tak bogaty, że trudno nam go sobie wyobrazić. Zapachy są w stanie nawet zastąpić kotu wizję – ślepe koty poruszają się po mieszkaniu, idąc po niewyczuwalnym dla ludzi zapachu potu, wydzielanego przez opuszki kocich łapek.
Przez całe dorosłe życie koty posługują się nieustannie swoim węchem – o wiele doskonalszym i bardziej wyczulonym niż ludzkie, a nawet psie powonienie. Węch to dla kota narzędzie poznania nie mniej ważne od wzroku czy słuchu. Węch służy kotu do poznawania, identyfikacji i oswajania. To zapach kot wyczuwa najpierw, zanim jeszcze zobaczy nową osobę czy zwierzę.
Kot stale węszy i wyczuwa, tropi, bada nowe i interesujące wonie. Kiedy wracamy z miasta, kot obwąchuje nasze buty i dłonie, bo są na nich obce zapachy. Żaden nowy przedmiot w domu ani nawet torba zakupów nie ukryje się długo przed kocim nosem, złaknionym nowych zapachów.
