Zoonoza – czym jest i jak ją leczyć?

Zoonoza – jak dochodzi do zakażenia?

Do zakażenia dochodzi najczęściej poprzez kontakt bezpośredni człowieka z zakażonym zwierzęciem, ale niektóre wirusy i bakterie dostają się także do organizmu drogą powietrzną. Większość chorób wynika z braku zachowania odpowiedniej higieny – brak mycia rąk po czyszczeniu kuwety czy sprzątaniu kupy na spacerze. Zdarza się też, że właściciel nie leczy chorego zwierzęcia, które roznosi po domu zarazki.

Istnieją jednak choroby, takie jak ptasia grypa, czy ostatnio – SARS-COV-2, które nie tylko są przeniesiona przez zwierzęta, lecz również mutują w organizmie człowieka prowadząc do wielkiego zagrożenia dla życia ludzi.

Zoonoza – najpopularniejsze choroby odzwierzęce

Lista chorób odzwierzęcych jest naprawdę długa – znajdują się na niej także te, które nie kojarzą nam się ze zwierzętami. Poniżej lista najpopularniejszych schorzeń.

Babeszjoza – to jedna z chorób przenoszona przez kleszcze. Najczęściej towarzyszy ona boreliozie. Sama w sobie nie zawsze daje objawy – nasz organizm zwalcza ją jak zwykłe przeziębienie. Może jednak rozwinąć się dość poważnie, a chory będzie wymagał przetoczenia krwi. W połączeniu z boreliozą hamuje leczenie tej drugiej, dlatego bardzo ważne jest wprowadzenie antybiotykoterapii.

Borelioza – zwana też chorobą z Lyme to bardzo popularna choroba odkleszczowa. Atakuje tkankę łączną, mięśniową i nerwową, a pierwsze objawy widoczne są po tygodniu od ukąszenia. Leczy się ją antybiotykami, a terapia może trwać od kilku tygodni do kilku lat.

Bąblowica – choroba pasożytnicza wywołana przez tasiemca. Do zakażenia dochodzi głównie w kontakcie z lisami, dlatego najbardziej narażeni są myśliwi oraz zbieracze chrustu czy runa leśnego. Przez wiele lat nie daje żadnych objawów, dlatego też nie jest odpowiednio leczona.

Bruceloza – bakteryjna choroba pasożytnicza. Do zakażenia dochodzi po kontakcie ze zwierzętami hodowlanymi: krowy, kozy, owce, a także psy i gryzonie. Nie jest to choroba śmiertelna, jej objawy są bardzo podobne do grypy i przeziębienia. Leczenie może trwać nawet kilka miesięcy.

Chlamydofiloza – choroba przenoszona przez bydło, koty i ptaki. Niebezpieczna dla kobiet w ciąży – grozi poronieniem lub trwałym uszkodzeniem płodu.

Choroba kociego pazura – choć nazwa wskazuje koty jako nosicieli, tak naprawdę bakterie powodujące zakażenie mogą na człowieka przenieść także psy oraz wiewiórki. Przebiega łagodnie, w skrajnych przypadkach konieczne jest podanie antybiotyku.

Argentyńska gorączka krwotoczna – choroba wirusowa, popularna na terenie Argentyny. Jej nosicielami są gryzonie, a do zakażenia dochodzi poprzez kontakt z odchodami.

Boliwijska gorączka krwotoczna – choroba wirusowa, przenoszona przez gryzonie. Do zakażenia dochodzi poprzez kontakt z zawiesiną moczu gryzoni.

Brazylijska gorączka krwotoczna – choroba wirusowa przenoszona przez gryzonie. Do zakażenia dochodzi drogą wziewną przez kontakt z odchodami.

Choroba lasu Kyasanur – odkleszczowa choroba wirusowa, podobna do grypy. W skrajnych przypadkach może dojść do lekkiego zapalenia opon mózgowych.

Choroba skokowa owiec – ostra choroba zakaźna przenoszona przez kleszcze. Głównymi nosicielami są zwierzęta hodowlane – w tym owce, kozy, świnie i alpaki. Wirusy atakują mózg prowadząc do śmierci żywiciela.

Denga – gorączka krwotoczna przenoszona przez komary. Nie można zarazić się nią bezpośrednio od drugiego człowieka. Ryzyko zachorowania jest największe w Afryce, Ameryce Środkowej oraz Azji.

Ebola – gorączka krwotoczna, która prowadzi do śmierci. Przenosi się także z człowieka na człowieka, dlatego każde jej ognisko musi być dobrze odizolowane od reszty społeczeństwa.

Gruźlica – atakuje płuca, a jej nosicielami są zwierzęta dzikie. Skuteczną ochronę daje tylko i wyłącznie szczepienie.

Jersinioza – do zakażenia dochodzi po kontakcie z bakteriami. Chorują na nią zarówno ptaki jak i bydło. Atakuje układ pokarmowy, lecz po zastosowaniu antybiotykoterapii niewiele osób ma powikłania.

Krowianka – wirus ospy atakujący zwierzęta hodowlane oraz koty. Używano go do opracowania pierwszych szczepień przeciwko ospie.

Pryszczyca – to choroba niezwykle niebezpieczna dla parzystokopytnych, dlatego nawet w przypadku podejrzenia wybija się wszystkie osobniki. U ludzi przebieg jest łagodny.

Ptasia grypa – jeden z najgroźniejszych wirusów, który może doprowadzić do śmierci. Do zakażenia dochodzi po kontakcie z chorymi ptakami.

Świńska grypa – podobnie jak w przypadku ptasiej grypy również może doprowadzić do śmierci. Do leczenia stosuje się antybiotykoterapię.

Toksokaroza – choroba wywoływana przez nicienie – zarówno od psów jak i kotów. Pasożyty żerują w piasku, na liściach warzyw, ale żeby doszło do zakażenia trzeba wprowadzić do organizmu dużą ilość larw.

Toksoplazmoza – choć uważa się, że zarazić można się tylko poprzez kontakt z odchodami kota, to tak naprawdę pasożyt obecny jest także w mięsie, dlatego bardzo ważna jest jego obróbka termiczna. Choroba jest szczególnie niebezpieczna dla kobiet w ciąży.

Tyfus plamisty – to groźna choroba zakaźna przenoszona przez pchły. Obecnie rzadko spotykana, ale przez jej rozprzestrzenienie doszło w historii do wielu masowych zgonów.

Wąglik – choroba wywoływana przez bakterie, które mogą przetrwać w ziemi nawet kilkadziesiąt lat. Jest to bardzo groźna choroba, dlatego też trwają badania nad możliwością wykorzystania jej jako broni biologicznej.

Wścieklizna – to najbardziej znana choroba odzwierzęca. Przenoszona jest przez wszystkie ssaki, dlatego jeśli zostaliśmy ugryzieni przez jakiekolwiek zwierzę podejrzewane o wściekliznę należy skontaktować się z lekarzem. Jedynym sposobem leczenia jest szczepienie – po wystąpieniu objawów dochodzi do paraliżu i śmierci.

Do innych chorób odzwierzęcych zalicza się:

• Choroba Chagasa

• Gardioza

• Gorączka doliny Rift

• Gorączka krwotoczna krymsko-kongijska

• Gorączka Lassa

• Gorączka plamistą

• Gorączka Q

• Gorączka zachodniego Nilu

• Leptospiroza

• Listerioza

• Nosacizna

• Omska gorączka krwotoczna

• Ospa małpa

• Ospa rzekoma krów

• Ospa owcza

• Porażenie kleszczowe

• Różyca

• Surra

• Szczurza gorączka

• Tasiemczyca

• Tularemia

• Wenezuelska gorączka krwotoczna

Wiele z wymienionych chorób odzwierzęcych zwanych zoonozami występuje w konkretnych regionach, dlatego przed wyjazdem należy sprawdzić obowiązkowy i zalecany kalendarz szczepień. O ile w przypadku zakażenia bakteryjnego często wystarczy odpowiednia higiena (mycie rąk po sprzątnięciu kuwety, odpowiednia obróbka pożywienia), o tyle w przypadku ugryzień komarów czy kleszczy ciężko mówić o zachowaniu ostrożności.

W przypadku gorączek krwotocznych istnieją szczepienia, które chronią przed chorobą lub prowadzą do złagodzenia przebiegu. Warto zatem odpowiednio się zabezpieczyć.