Wyżeł fryzyjski – wszechstronny pies z Holandii

Pochodzenie wyżła fryzyjskiego 

Fryzja, która jest północną prowincją Holandii jest zgodnie z międzynarodową nazwą psa miejscem jego pochodzenia. Występował głównie w leśnych terenach tego regionu i tam też był wykorzystywany do polowań na ptactwo i drobną zwierzynę leśną. Wyżła fryzyjskiego ceniono jako wyśmienitego psa aportującego o tzw. „miękkich ustach”, ponieważ trzymał delikatnie schwytaną zdobycz.

Rasa powstała najprawdopodobniej na skutek krzyżówek z różnymi odmianami spanieli, a holenderskim psem na kuropatwy (Drentse patrijshond) i dużym wyżłem holenderskim. Pierwsze wzmianki na jego temat pochodzą z początku XIX wieku. Występowała wówczas jego większa i wyższa odmiana, która miała dosyć charakterystyczną funkcję użytkową – psy te służyły wówczas do ciągnięcia wózków z mlekiem. 

Wyżeł fryzyjski – wszechstronny specjalista

Z biegiem lat wykształciła się mniejsza odmiana tego psa, która z kolei służyła do łapania kretów. Zajęcie to było dosyć popularne w XIX i XX wieku, ponieważ skóra kretów była dosyć cenna i nadawała się do wytwarzania eleganckich poszewek. Wyżły fryzyjskie można było spotkać w wielu gospodarstwach holenderskich wśród biedniejszych rolników, którzy preferowali tę rasę ze względu na jej wszechstronność. Psy pełniły w gospodarstwie funkcję stróża i zajmowały się tępieniem szkodników. Były w tym tak dobre, że czasem wystarczał jeden taki czworonóg na całe gospodarstwo. Wśród holenderskiej biedoty pies był popularny do tego stopnia, że co zaradniejsi jej przedstawiciele objeżdżali gospodarstwa rolne na rowerach trzymając psa w koszyku i oferując jego usługi za odpowiednią cenę.

Cała ta psia historia jest odzwierciedlona w jego holenderskiej nazwie – Stabijhoun. Jej poszczególne człony we frazie stabij składają się na wyrażenie „stań przy mnie”, zaś houn oznacza psa. Tak po prostu w cięższych czasach bywało, pies mógł być jedynym przyjacielem holenderskiego biedaka, dzięki któremu ten mógł spokojnie funkcjonować.

Wyżeł fryzyjski w XX wieku.

Już pod koniec XIX wieku rasa ta stopniowo zanikała wraz ze wzrostem popularności różnych odmian spanieli na tamtych terenach. Stabijhoun przetrwał właśnie wśród biedoty i w gospodarstwach rolnych, choć zaczęto go wtedy krzyżować go z inną rasą, Wetterhounem (fryzyjski pies dowodny), co groziło zaniknięciem czystej krwi przedstawicieli obu tych ras. Zaalarmowani tym faktem holenderscy kynolodzy rozpoczęli w 1938 roku starania o przetrwanie wyżła fryzyjskiego i w trudnych czasach drugiej wojny światowej udało się zachować czystość krwi obu tych ras. Stabijhoun został oficjalnie uznany w 1942 roku, a wzorzec rasy powstał w 1944 roku.

Przez kolejne dziesięciolecia Holendrzy bardzo poważnie traktowali hodowlę wyżła fryzyjskiego, którego zaczęli uważać za część swojego dziedzictwa narodowego. W XXI wieku to pies popularny przede wszystkim w swojej ojczyźnie, choć można przedstawicieli tej rasy spotkać również w Wielkiej Brytanii, USA i Skandynawii. W 2013 roku populacja wyżła fryzyjskiego na całym świecie wynosiła około 6000 sztuk. W Polsce jest praktycznie nieznany, po raz pierwszy suka tej rasy pojawiła się w naszym kraju w 2003 roku.

Najważniejsze cechy wyglądy wyżła fryzyjskiego

Wyżeł fryzyjski według klasyfikacji FCI należy do grupy wyżłów, sekcji wyżłów kontynentalnych i typu spanieli. Podlega próbom pracy. To pies o proporcjonalnej, mocnej budowie, nie jest ani przesadnie krzepki, ani lekki. Długość jego ciała jest nieco większa od wysokości w kłębie. Ta ostatnia zawiera się w przedziale 48-50 cm u suk i 50-53 cm u samców, a waga odpowiednio 18-23 kg i 22-27 kg. Widać więc wyraźnie, że psy są dużo cięższe od suk.

Głowa wyżła fryzyjskiego jest raczej szersza niż dłuższa, czaszka lekko zaokrąglona, stop średnio zaznaczony, choć z powodu wystających brwi wydaje się mocniejszy. Kufa zwęża się w kierunku nosa, ale nie jest ostro zakończona. Trufla czarna u psów o biało-czarnym umaszczeniu, brązowa u psów biało-brązowych. Oczy średniej wielkości, lekko zaokrąglone o barwie ciemnobrązowej lub jasnobrązowej. Uszy nisko osadzone i umiarkowanej długości, kształtem przypominają kielnię.

Grzbiet psa jest prosty i mocny, lędźwie też mocne i umięśnione, zad lekko opadający. Ogon zazwyczaj noszony nisko z końcówką unoszącą się w górę. Nie zakręca się, ani nie wznosi ponad linię grzbietu. Kończyny psa są mocne i zwarte.

Umaszczenie może być nakrapiane koloru czarnego, brązowego lub pomarańczowego z białymi znaczeniami. Dopuszczalna jest dereszowatość i maść czaprakowa. Umaszczenie nie powinno być trójkolorowe.

Szata jest średniej długości i prosta. Gęsty podszerstek zapewnia psu wodoodporność. Na szyi, portkach i ogonie szata jest gęstsza, przez co włos wydaje się dłuższy, ale to tylko optyczne złudzenie.