Wiek psa: nadal smarkacz czy już szacowny pan?
Wiek psa – jak starzeją się psy?
Wbrew popularnemu mitowi, przelicznik „1 rok życia psa = 7 ludzkich lat” nie odpowiada rzeczywistości. Psy starzeją się w różnym tempie, w zależności od rozmiaru, rasy, diety i trybu życia. Niektóre badania wykazały, że sterylizacja podnosi długość życia sukom, ale obniża ją psom, choć wyniki innych studiów nie zawsze potwierdzają tę zależność.
Zasadniczo mniejsze psy żyją dłużej, a większe krócej. Najbardziej dokładne przeliczniki lat psich na ludzkie uwzględniają właśnie tego rodzaju zależności i wyliczają wiek osobno dla każdej rasy, a nawet dla poszczególnych psów.
Psy rodzą się ślepe i głuche. Po raz pierwszy otwierają oczy po mniej więcej dwóch tygodniach życia, niedługo później otwierają im się także kanały słuchowe. Po pięciu tygodniach życia zaczynają przyjmować stałe pokarmy, a po pięciu miesiącach ich zęby mleczne zaczynają wypadać i robić miejsce stałym. Większość psów osiąga pełną dojrzałość płciową w wieku ok. 9 miesięcy, po 18 miesiącach osiąga dojrzałość emocjonalną, a po mniej więcej 3 lub 4 latach zwierzęta stają się w pełni dorosłe. Duże rasy psów dojrzewają wolniej i często szczenięctwo trwa u nich nawet dwa lata. Podobnie jak ludzie, psy mogą uczyć się nowych zachowań i zmieniać charakter przez całe życie, wraz z gromadzeniem doświadczeń.
Jak przeliczyć wiek psa na „ludzkie” lata?
Określając „ludzki” wiek psa, należy wziąć pod uwagę jego rasę i rozmiary (tu kryterium jest normalna masa ciała). Przyjmuje się dość powszechnie podział na rasy małe (do 10 kg), średnie (do 30 kg) i duże (do 50 kg, wyróżnia się czasem rasy olbrzymie powyżej 50 kg). Odpowiednik wieku w latach „ludzkich” podaje się jako przedział – dla psów małych wiek ten będzie niższy, bo starzeją się wolniej, a dla psów dużych wyższy, bo starzeją się szybciej.
Jednocześnie trzeba pamiętać, że duże rasy wolniej dojrzewają, więc w ich przypadku „ludzki” wiek biologiczny – wyższy – nie będzie odpowiadał ich „ludzkiemu” poziomowi rzeczywistego rozwoju – niższemu niż w przypadku mniejszych ras psów.
Rozwój psa nie przebiega liniowo. Każdy etap jego dojrzewania i późniejszego życia przelicza się więc na „ludzkie” lata nieco inaczej. Pierwszy rok życia psa odpowiada 10-15 latom „ludzkim”. Drugi rok to kolejne od 3 do 8 lat „ludzkich”. Każdy kolejny rok życia psa to mniej więcej 4,5 roku „ludzkiego”.
Biorąc to wszystko pod uwagę, możliwe jest przybliżone przeliczenie wieku psa na „ludzkie” lata. Po ukończeniu pierwszego roku życia pies będzie w przeliczeniu na „ludzkie” lata nastolatkiem w wieku od 10 do 15 lat. W swe drugie urodziny będzie miał „po ludzku” od 13 do 23 lat. Znaczące różnice w szybkości starzenia się między małymi, średnimi i dużymi psami zaczynają pojawiać się mniej więcej od 6. roku życia i stopniowo się pogłębiają. Mały pies, który skończył 16 lat, ma w przeliczeniu na „ludzkie” lata szacowny wiek 80 lat. Średni pies ukończyłby wtedy „ludzkich” 88 lat, a duży – aż 112 lat! Podobnie jak ludziom, psom łatwiej jest dożyć 80 niż 112 lat, dlatego duże psy właściwie nigdy nie dożywają 16 lat, a rzadko żyją choćby 10.
Przyjmuje się, że psy osiągają starość w wieku ok. 60 „ludzkich” lat. U małych psów moment ten przypada po ok. 11 latach życia, u średnich po 10, u dużych po 8, a u bardzo dużych już po 7 latach życia.
Przydatne w określaniu wieku Twojego pupila przeliczniki można znaleźć w każdym gabinecie weterynaryjnym w formie tablic lub ulotek. Prosta tabela do przeliczania wieku może też znajdować się w książeczce zdrowia psa. Internet oferuje wiele kalkulatorów, przeliczających lata „psie” na „ludzkie”, np. strona Zwierzbuk.pl: https://zwierzbuk.pl/kalkulator-wieku-psa#index
Wiek psa rasowego – oczekiwania i rekordy
Każda rasa ma wyliczoną i często podaną w standardzie rasy oczekiwaną długość życia, która może jednak być nieco mniejsza lub nieco większa niż faktyczny wiek, który zdoła osiągnąć Twój pupil. Przykładowo beagle mają oczekiwaną długość życia wynoszącą 13,3 roku, a żyją średnio od 12 do 15 lat. Najdłuższą oczekiwaną długość życia mają mopsy – aż 16 lat, a najkrótszą wilczarze irlandzkie – tylko 6,2 roku.
Najdłużej żyjącym psem w historii (a przynajmniej w historii udokumentowanych przypadków) był Bluey, przedstawiciel rasy australian cattle dog, który żył 29 i pół roku (1910-1939)! Przeprowadzane badania wśród psów tej rasy nie wykazały jednak żadnej statystycznie istotnej skłonności do długowieczności. Bluey to wyjątek od reguły, która wskazuje, że nawet niewielkie psy rzadko dożywają 20 lat.
A co, jeśli pies nie ma metryczki – jak określić wiek psa?
Zdarza się, że znaleziony lub przygarnięty ze schroniska pies nie ma określonego dokładnego wieku. W przybliżeniu można go jednak ustalić, a przynajmniej określić, czy pies jest jeszcze szczeniakiem. Żeby to zrobić, należy policzyć psie zęby – szczeniaki mają 28, a dorosłe psy 42 zęby. Wymiana mlecznych zębów na stałe zachodzi między piątym a siódmym miesiącem życia.
Stan zębów też może być wskazówką wieku psa – zęby u starszych psów bywają przebarwione, starte, uzębienie może być też niekompletne. Specjalista potrafi z niezłą dokładnością określić wiek psa na podstawie stopnia starcia poszczególnych rodzajów zębów. Przykładowo starcie wszystkich siekaczy oznacza, że pies ma co najmniej 7 lat, a owalny kształt siekaczy oraz kłów wskazuje, że zwierzę ma ukończoną dekadę. Nadal są to jednak przybliżone szacunki, bo różne czynniki mogą wpływać na przedwczesne zniszczenie uzębienia lub też jego doskonałe zachowanie nawet w podeszłym wieku.
