Wibrysy, czyli kocie wąsy – wszystko, co trzeba wiedzieć na ich temat

Wibrysy – ich rodzaje i najważniejsza funkcja

Wibrysy nazywane są inaczej włosami czuciowymi i nie są jedynie domeną kotów. Możemy je zobaczyć również u innych ssaków, takich jak szczury, foki i psy. W przypadku kotów nazywamy je kocimi wąsami nie wiedząc, że wibrysy występują również w innych miejscach na ciele zwierząt. Oprócz kocich wibrysów policzkowych występują również wibrysy nadoczodołowe i podoczodołowe, jarzmowe, wargowe górne i dolne oraz wibrysy nadgarstkowe, które są umieszczone u kotów na przednich łapach. Mówienie o nich zatem jako o kocich wąsach mocno ogranicza skalę ich naturalnej przydatności.

Wibrysy to narządy, które u kręgowców wykształciły się już miliony lat temu, jeszcze w erze mezozoiku. Dały pierwszym ssakom rodzaj przewagi ewolucyjnej nad gadami służąc jako system wspomagania w porze nocnej. Ta najważniejsza z właściwości wibrysów nie zmieniła się do dzisiaj i to właśnie dzięki nim koty mogą precyzyjnie poruszać się w ciemności. Wibrysy nie są zatem w żadnym wypadku naturalną ozdobą tylko narządem, który w dużym stopniu zastępuje kotom wrażenie dotykowe. Jak sama nazwa wskazuje ze dzięki wibrysom czuciowym (zwane też zatokowymi), koty w dużo lepszym stopniu czują się pewniej i bezpieczniej w swoim otoczeniu.

Wibrysy u kota – czym właściwie są oraz ich inne funkcje

Jeżeli dokładnie przyjrzymy się kocim wibrysom, zauważymy że są one dużo grubsze niż włosy na sierści. Są przy tym sztywne, mocno i głęboko osadzone, czego oczywiście nie powinniśmy w żadnym wypadku sprawdzać samemu. Ich poduszeczka zatokowa ma wiele zakończeń nerwowych, za pomocą których odbierane są sygnały dotykowe z wibrysów. Wibrysy to zatem rodzaj czułego, dodatkowego zmysłu u zwierząt, który pełni wiele różnych funkcji w zależności od aktualnej potrzeby. I nie są one jedynie związane z poruszaniem się kotów w ciemnościach, choć właśnie przy tej czynności wibrysy doskonale się sprawdzają.

Wibrysy u kotów – naturalna nawigacja

Koty słyną z niezwykłej gracji i precyzji swych ruchów, szczególnie kiedy bierze nad nimi górę łowiecki instynkt. Mogą w ten sposób polować również w nocy i właśnie wtedy ich poczynaniami nawet w większym stopniu niż wzrok kierują wibrysy. Dzięki nim koty wyczuwają naturalne przeszkody, a nawet zmianę cyrkulacji powietrza. Wibrysy wręcz pomagają namierzyć kotom ofiarę. Nawet kot o słabym wzroku lub nawet pozbawiony tego zmysłu, właśnie dzięki wibrysom jest w stanie upolować zwierzynę. Podczas ataku, który zazwyczaj wieńczony jest efektownym skokiem wibrysy nadal przekazują kotu istotne informacje dotyczące odpowiedniej trajektorii i sposobu lądowania na podłożu. A kiedy polowanie zakończy się sukcesem, za pomocą wibrysów nadgarstkowych na przednich łapach koty monitorują zachowanie schwytanej zwierzyny.

Czasami kot z myśliwego zamienia się w potencjalną ofiarę. W takich przypadkach wibrysy u kota pełnią funkcję systemu wczesnego ostrzegania, informując go o zbliżającym się niebezpieczeństwie. Bywa, że widzimy kota ratującego się ucieczką i znikającego w jakiejś dziurze. To właśnie przy pomocy wibrysów otrzymał on potwierdzenie, że zmieści się w tej dziurze. Oznacza to, że za pomocą tego narządu jest również w stanie zmierzyć szerokość swojej drogi ucieczki. Co więcej, w takich momentach wibrysy chronią również oczy kota. Kiedy trafi on na niespodziewaną, inwazyjną przeszkodę, to właśnie za pomocą sygnałów wysyłanych przez wibrysy natychmiast zmruży oko, chroniąc je w ten sposób przed niepożądanym kontaktem. Ta naturalna nawigacja sprawdza się również na wysokości. Kot potrafi spaść na cztery łapy w dużej mierze dzięki wibrysom, które informują go o aktualnym położeniu jego ciała podczas lotu po upadku z dużej wysokości.

Wibrysy u kota – lepiej go teraz nie drażnić

Za pomocą wibrysów policzkowych koty potrafią wyrażać swój aktualny nastrój. Ich różne ułożenie zawsze oznacza u kota inny rodzaj samopoczucia. U kota zrelaksowanego wibrysy są wyraźnie rozluźnione i blisko siebie. Jeżeli zwierzę jest pobudzone, wibrysy są rozstawione szeroko, niczym wachlarz. Jeszcze inaczej ich układ wygląda, kiedy kot się złości i jest gotów do ataku. Wtedy jego wąsy są bardziej zbliżone do policzków i napięte. Wynika z tego, że to również dosyć ruchomy narząd, dzięki któremu możemy łatwiej odczytać zachowanie kota.