Szpic: najstarszy przyjaciel człowieka

Szpic – historia typu psa

Szpic to nazwa grupy pierwotnych ras psów, występujących w centrum, na północy i wschodzie Eurazji, a także w Ameryce Północnej, na Grenlandii i Islandii.

Większość ras szpiców zachowała swe pierwotne cechy wyglądu i charakteru. Współczesne rasy wywodzą się prawdopodobnie od tzw. psa północnego, udomowionego ok. 20 tys. lat temu na terenach północnej Eurazji i wywodzącego się bezpośrednio od wilka arktycznego. Kilka ras, np. łajki z południowo-wschodniej Azji i może też basenji, wykazują pokrewieństwo z wilkiem azjatyckim i z tego powodu bywają w niektórych klasyfikacjach wyłączane z grupy szpiców.

Rasy szpiców ukształtowały się w sposób naturalny, w zależności od środowiska geograficznego i klimatu, w którym dane psie grupy musiały przetrwać. Aż do niedawna ludzie chowali szpice przede wszystkim ze względu na ich użytkowość, a nie wygląd czy cechy charakteru, więc rasy szpiców rozwijały się w bez ingerencji człowieka, w oparciu o naturalną selekcję.

Szpic jako typ psa został po raz pierwszy opisany przez Johanna Friedricha Gmelina w jego pracy pt. „Systema Naturae” z 1788 r. pod nazwą „canis pomeranus”.

Jak wygląda szpic?

Szpic to z reguły pies średnich rozmiarów, o mocnej budowie, z głową w kształcie klina, muskularnym grzbietem i puszystym ogonem zakręconym nad zadem w kształt sierpa.

Charakterystyczną cechą szpiców są trójkątne uszy, zawsze sterczące do góry, a więc spiczaste – stąd nazwa szpic. Szpice mają z reguły długie i grube futro z gęstym podszerstkiem, które chroni je przed deszczem i zimnem, często w jasnym kolorze lub białe. Skrócone kufy i nieduże uszy to także przystosowanie do chłodnego klimatu – taka budowa zmniejsza ryzyko odmrożeń.

Jaki charakter ma szpic?

Szpice to psy energiczne i wesołe, często głośne, przyjaźnie nastawione do ludzi, ale podejrzliwe wobec obcych. Są niezależne i miewają swoje humory – przypominają w tym obłaskawione wilki. Trening szpica wymaga więc dużej cierpliwości i czasu, a nawet po długim treningu pies, w którego piersi bije pierwotne serce, nawykłe do wolności, nigdy nie będzie w pełni posłuszny swemu panu. Mimo to warto się starać, ponieważ szpice są bardzo inteligentne i szybko się uczą. Można przeszkolić je do wykonywania szeregu różnorodnych prac. Od wieków szpice towarzyszyły człowiekowi jako pomocnicy na polowaniach, stróże domostw, psy pasterskie i zaprzęgowe.

W ostatnich dziesięcioleciach szpice coraz częściej trzyma się jako psy domowe i rodzinne. Wyhodowano kilka ras szpiców, specjalnie przeznaczonych na psy rodzinne, w tym np. szpica miniaturowego (pomeraniana), wilczego i niemieckiego. Rasy te cechuje radosne usposobienie, przywiązanie do człowieka i dość charakterystyczny „roześmiany” wyraz pyska.

Szpice najczęściej potrzebują dużo ruchu i zabawy, najlepiej na świeżym powietrzu, a znudzone lub osamotnione same znajdują sobie rozrywki, polegające najczęściej na gryzieniu mebli i darciu poduszek. Szpice nie przepadają za ciasnymi mieszkaniami, najlepiej czują się w przydomowym ogródku, a w czasie spacerów lubią swobodnie biegać i oddalać się od właściciela. Szpice znajdują też przyjemność w kopaniu, więc ich właściciela muszą liczyć się z tym że raczej nie dochowają się pięknego i zadbanego ogródka.

Szpice dobrze radzą sobie w psich sportach, wymagających siły i wytrzymałości. Sprawdzają się w wyścigach zaprzęgów, a większe rasy potrafią ciągnąć duże ciężary.

Z powodu grubego futra szpice źle znoszą upały i trzeba im wtedy ograniczyć aktywność oraz zapewnić dostatek świeżej wody.

Rasy szpiców

Międzynarodowa Federacja Kynologiczna FCI wyróżnia ok. 40 ras szpiców (grupa V, sekcje 1-5), pochodzących z różnych zakątków Ziemi. Do szpiców zalicza się też umownie basenji, a niektóre inne organizacje kynologiczne za szpice uważają także inne rasy i typy lokalne, np. alaskan husky, łajka, canaan dog czy american eskimo dog.

Do najpopularniejszych ras szpiców należą husky syberyjski, alaskan malamute, samojed, szpic wilczy, akita, chow chow, szpic miniaturka (pomeranian), szpic japoński i shiba inu.