Stres u kota: jak go rozpoznać i jak zwalczyć?

Stres u kota: nie tylko ludzie się stresują

Wszyscy wiemy, czym jest stres, bo zaznaliśmy go na własnej skórze.

Stres to psychofizyczna reakcja organizmu na bodziec, który w jakiś sposób narusza nasz dobrostan lub równowagę psychiczną. Jak większość naszych naturalnych reakcji, stres w odpowiedniej dawce jest dobry. Informuje nas o zagrożeniu, motywuje do działa i dążenia do korzystnych zmian. Dzięki stresowi stawiamy czoła wyzwaniom i pracujemy, by wydobyć się z kłopotów.

Niestety, stresujemy się często zbyt często, zbyt długo, z błahych powodów lub z przyczyn, na które nie mamy wpływu. Nasze ciało stopniowo traci zdolność relaksacji i przeżywa stres nawet wtedy, gdy stresor (czynnik wywołujący stres) zniknął. Nie umiemy już przestać się stresować. Nadmiar stresu niszczy nasze samopoczucie, odbiera nam siły i chęć do życia, może prowadzić do depresji, a nawet osłabiać cały organizm i narażać nas na choroby.

Stres dotyczy nie tylko ludzi. Także zwierzęta reagują na sytuacje, które stwarzają im problemy, a więc także zwierzęta odczuwają stres i jego skutki. Długotrwały stres ma zgubny wpływ na zdrowie naszych domowych pupili.

Stres u kota: rola socjalizacji

Koty reagują na stres bardzo różnie, w zależności od ich genetycznych predyspozycji i wczesnych doświadczeń. Charakter kota kształtuje się na podstawie jego przeżyć w pierwszych trzech miesiącach życia. W tym czasie uczy się wszystkich kocich umiejętności od swojej mamy. Kotek ulega też w tym okresie socjalizacji – uczy się reagować na różne dźwięki, zapachy i zachowania, przyzwyczaja się do ludzi i innych zwierząt, np. psów. Kocięta odpowiednio zsocjalizowane wyrastają na śmiałe, towarzyskie koty. Silny stres doznany w okresie socjalizacji lub jej przedwczesne przerwanie mogą sprawić, że kot będzie lękliwy i nieufny.

Kot, podobnie jak człowiek, może cierpieć na zaburzenia lękowe – to sytuacja, w której mimo zniknięcia stresora, zwierzę nadal odczuwa stres, ponieważ jego organizm stracił zdolność powrotu do stanu relaksacji. Koty z natury lękliwe mają predyspozycje do zapadania w stany lękowe.

Stres u kota: możliwe przyczyny

Stresory oddziałujące na kota mogą mieć charakter fizjologiczny i psychologiczny.

Stresory fizjologiczne to stany ciała kota. Zwierzę poczuje stres, gdy będzie mu zbyt zimno, lub gdy poczuje głód albo pragnienie. Także choroby są dla kotów stresujące, zwłaszcza takie, które powodują niedogodności i ból. Stres motywuje kota do działania – poszukania schronienia, upolowania myszy albo lizania bolącego miejsca.

Czynniki psychologiczne to z kolei wpływy zewnętrzne – sytuacje, w których kot się znajduje. Reakcje kota na stresory psychologiczne to w dużej mierze odbicie jego dobrej lub złej socjalizacji. Koty domowe stresują się głównie z przyczyn psychologicznych. Mogą być one bardzo różnorodne.

Kot zestresuje się na przykład wtedy, gdy ma do czynienia ze stworzeniem lub zjawiskiem, którego się boi, np. z dużym psem, hałasującym odkurzaczem itp. Wszelkie sytuacje, w których kot ma ograniczoną możliwość obrony lub ucieczki (np. jest zamknięty lub trzymany w rękach, albo nie ma do dyspozycji kryjówki) również mogą powodować u niego stres. Dlatego kot nie lubi np. jeździć samochodem ani być niesiony w klatce do weterynarza. Wizyta u lekarza to zresztą jedno z najbardziej stresujących dla kota przeżyć, co można ocenić po ilości sierści, którą zwierzak gubi z tej okazji.

Stres wywołują także konflikty z innymi zwierzętami i ludźmi, np. rywalizacja z innym kotem o terytorium, zabawki czy uwagę opiekuna. Także krzyk i karcenie ze strony ludzi silnie stresują kota.

Koty czują silny stres w reakcji na zmiany, np. nową dietę, nową kuwetę, przemeblowanie lub przeprowadzkę, nowe zwierzę w domu, nowego domownika (dziecko, ale też goście) lub na zniknięcie starego znajomego (ktoś się wyprowadził lub zmarł).

Wreszcie kot może stresować się z powodu nudy i osamotnienia. Brak regularnych zabaw z opiekunem i pieszczot mogą nawet wpędzić kota w depresję.

Stres u kota: objawy

Koty rzadko dają po sobie poznać, że coś je trapi. Gdy czują ból, znoszą go w milczeniu i tylko intensywne lizanie danego miejsca może być dla opiekuna wskazówką, że z jego pupilem coś jest nie tak. Zasadniczo każda zmiana zachowania kota powinna być dla nas sygnałem, że trzeba się nim zainteresować i sprawdzić, czy wszystko z nim w porządku.

W reakcji na stres koty stają się lękliwe, wycofane i apatyczne. Stres u kota powoduje też nerwowość – zwierzę może rzucać się do ucieczki z błahych powodów lub okazywać agresję w zupełnie niewinnych sytuacjach.

Stres u kot często objawia się zaburzeniami jedzenia – zestresowany kot traci apetyt (albo objada się bez opamiętania), częściej wymiotuje i ma biegunki. Może też przestać korzystać z kuwety.

Stres u kota może spowodować zachowania destrukcyjne, np. zwierzę zacznie drapać meble lub nawet znaczyć je moczem, choć wcześniej tego nie robiło.

Zestresowany kot może też miauczeć więcej niż zwykle, przeciągłym, monotonnym głosem.

Innym objawem stresu u kota jest nadmierne drapanie lub lizanie się. Takie zachowanie może być oznaką choroby i powinno wzbudzić u opiekuna szczególny niepokój.