Pliszka siwa - najpospolitszy ptak w Europie
Pliszka siwa - co to za ptak?
Pliszka siwa, czyli Motacilla alba, została opisana po raz pierwszy przez Karola Linneusza w 1758 roku. Motacilla jest określeniem także dla innych gatunków pliszek, takich jak pliszka górska, pliszka brytyjska czy pliszka czarnoucha, natomiast alba w języku łacińskim jest żeńską formą określenia oznaczającego kolor biały, co w przypadku pliszki siwej może być nieco mylące.
W rzeczywistości upierzenie pliszki siwej jest czarno-szaro-białe, jednak ogólnie daje to wrażenie nieco przydymionego, popielatego koloru. Samiec jest upierzony bardziej kontrastowo, na wiosnę z czarnym wierzchem głowy, podgardlem i piersią oraz białymi bokami głowy i czołem, natomiast po letnim pierzeniu upierzenie spoczynkowe traci kontrast i czarne części samca jaśnieją. Młode ptaki pliszki mają barwę szarobrązową, bez czarnych i białych plam, jedynie z ciemnobrunatną pręgą na piersi.
Długość ciała pliszki siwej wynosi od 16 do 19 cm, a waga około 24 g, natomiast rozpiętość skrzydeł około 30 cm. Jej skrzydła są czarniawe i biało kreskowane. Bardzo ważny u pliszki jest długi czarny ogon z białymi brzegami, którym nieustannie kiwa, poruszając się po podłożu. Te ruchy ogona oraz poruszanie głową są bardzo charakterystyczne i częściej możemy zobaczyć pliszkę właśnie w takiej pozie niż w locie. Z kolei lot u pliszki jest falisty; podczas niego ptak wydaje z siebie również charakterystyczne, dwusylabowe odgłosy. Dziób pliszki jest czarny, drobny i dość długi, służy przede wszystkim do wyszukiwania i zjadania bezkręgowców.
Pliszka siwa - gdzie występuje?
Pliszka siwa zasiedla przede wszystkim Eurazję, nawet tak daleko wysunięte na północ skrawki lądu jak Islandia i niektóre części Grenlandii. Można ją spotkać na wschodnim brzegu Pacyfiku, na Krecie, na Uralu i w całej centralnej Europie. Nie występuje jedynie na Korsyce, Sardynii i Balearach. To ptak wędrowny, który zimuje w południowej Azji, na półwyspie Arabskim lub w Północnej Afryce aż po sam równik. Jej całą populację szacuje się na 135 - 220 milionów dorosłych osobników.
W Polsce pliszka siwa geograficznie najczęściej występuje na Mazurach i na Podlasiu, jednak same miejsca jej bytowania są naprawdę przeróżne. Jako że żywi się owadami, które występują licznie w pobliżu środowisk wodnych, tam właśnie można ją spotkać najczęściej. Liczna jest również w małych miejscowościach i na skrajach dużych miast. Występuje też przy ludzkich osiedlach albo na terenach placów budowy, na których często wije gniazda. Obrzeża dróg i linii kolejowych to również obszary, w których można spotkać tego ptaka. Szczególne upodobanie pliszki mają do mostów, pod którymi budują często gniazda. Pliszkę można spotkać dosłownie wszędzie i dlatego uważa się ją za najpospolitszego ptaka Europy. Pliszka jest u nas objęta ścisłą ochroną gatunkową.
Pliszka siwa jest przy tym mało płochliwa i nie boi się przebywać w pobliżu człowieka. Jadąc przez Polskę, nieraz zza okien samochodu lub autobusu zobaczymy na brzegach dróg charakterystyczne ruchy pliszki, która szuka na poboczach pożywienia, kiwając ogonem lub szybko przebierając kończynami.
Pliszka siwa - w jaki sposób i gdzie zdobywa pożywienie?
Pliszka siwa to ptak zjadający przede wszystkim różnego rodzaju owady, takie jak muchówki i chruściki, które są najliczniejsze nad wodami. Fascynujący jest sposób, w jaki potrafi zdobywać tego rodzaju pożywienie. Ważną w tym rolę pełni jej ogon, który bardziej niż do sterowania podczas latania służy do naganiania owadów. Tych, które trwają w bezruchu lub są ukryte pod liśćmi, nie jest łatwo ptakowi zauważyć. Pliszka chodzi więc wokół brzegu stawu lub strumyka i kiwa energicznie swoim ogonem, płosząc w ten sposób owady i chwytając je, kiedy wzbijają się w powietrze, ale nie pogardza również młodym narybkiem. Czynność kiwania ogonem przy wodzie częściej można zaobserwować na zimowiskach pliszki, kiedy ptaki mają wzdłuż rzek określone, zasobne w owady terytorium i nie oddalają się co chwila z każdym złowionym owadem, tak jak ma to miejsce w lecie w Polsce. Wśród jej innych ofiar znajdują się także pająki, motyle i chrząszcze. Można też czasem zaobserwować pliszkę, biegnącą za pracującym pługiem, zbierającą larwy i pędraki z wydobytej na wierzch ziemi.
Pliszka żeruje nie tylko przy wodzie, ale także na innych terenach, takich jak place czy zwyczajne podwórka przy domach i blokach. Czasem można ją zauważyć na wyżej położonych miejscach jak płoty, druty, słupki czy po prostu na dachach budynków. Bardzo charakterystyczne są śpiewy pliszek, które nie mają jedynie postaci jednostajnego szczebiotania. Pliszki wydają też dwusylabowe odgłosy, które można fonetycznie określić jako ci-lipp lub tsi-lipp.
Tryb życia pliszki siwej
Pliszka siwa powraca z zagranicznych wojaży najczęściej w marcu i przebywa w Polsce mniej więcej do listopada. Jej okres lęgowy przypada od kwietnia do sierpnia i w tym czasie mogą wystąpić dwa, a nawet trzy lęgi. W kwietniu ptak rozpoczyna budowę gniazda, które może znaleźć się naprawdę w przeróżnych miejscach. Mogą to być przeróżne szczeliny i zagłębienia w murach, miejsca pod strzechą, pod mostem, na stercie cegieł lub chrustu, między skałami, w jaskiniach, a nawet po prostu na ziemi. Dlatego, jeśli myślimy, że ptaki budują gniazda głównie na drzewach, przykład pliszki pokazuje nam, jak bardzo się w tej kwestii mylimy.
Gniazdo ma kształt czarki utworzonej z materiału roślinnego, na który składają się liście, trawa, łodygi, korzenie i mech, czyli co tylko się da nazbierać i na czym najwygodniej będzie wysiadywać jaja. Pliszka składa od czterech do ośmiu jaj jasnoszarego koloru z szarobrązowymi plamkami na skorupce. Wysiadywanie trwa od 12 do 14 dni i zajmuje się tym jedynie samica. Po wykluciu pisklęta przebywają w gnieździe około 15 dni i w tym czasie są karmione przez oboje rodziców. Po tym okresie opuszczają gniazdo i najczęściej tworzą małe stada, które nocują w zaroślach w pobliżu innych małych, ukrywających się ptaków. Muszą w ten sposób wytrzymać do listopada, aby móc wyruszyć do swojego zimowiska i w ten sposób cykl życiowy kolejnych pokoleń pliszek zaczyna się na nowo.
undefinedundefinedundefined
