Owczarek szwajcarski: łagodny wilczur z Alp

Owczarek szwajcarski – historia rasy

Uwaga, będzie skomplikowane! Owczarki szwajcarskie, zwane też białymi owczarkami szwajcarskimi, to rasa psów wyhodowana w Szwajcarii w oparciu o tzw. białe owczarki, wyhodowane wcześniej w USA, które są niczym innym, jak owczarkami niemieckimi o białej maści, którą w Niemczech uznano za niespełniającą standardu rasy.

Owczarki niemieckie to dziś jedna z najpopularniejszych ras psów. Standard rasy ustanowiono w końcu XIX w. - był dziełem hodowcy Maxa von Stephanitza, który krzyżował swego wzorcowego psa Horanda ze starannie dobranymi sukami. Jednak przed wprowadzeniem standardu owczarki były tak naprawdę grupą ras i bardzo różniły się wyglądem, charakterem i temperamentem w zależności od rejonu Niemiec, z którego się wywodziły. Były wśród nich także białe psy i biała maść występowała sporadycznie także u hodowanych planowo owczarków niemieckich z linii Horanda i według standardu von Stephanitza. Niemieccy hodowcy uznali jednak, że białe umaszczenie nie powinno występować u ich nowych, rasowych owczarków, podobnie zresztą jak długa sierść. Obawiali się, że biała sierść to cecha psów albinotycznych, a więc narażonych na głuchotę i choroby skóry (niesłusznie – białe owczarki nie są albinotyczne, o czym świadczą ich czarne wargi, krawędzie powiek i trufle nosów). W 1933 r. orzekli więc, że białe owczarki niemieckie są nierasowe i nie powinny być dopuszczane do rozrodu.

Białe owczarki niemieckie znalazły jednak uznanie w USA i Kanadzie, gdzie zrobiły się popularne w latach 20 XX w. Amerykanie nie przejęli się decyzją niemieckich hodowców z 1933 r. i dalej w najlepsze hodowali białe owczarki. W 1969 r. zarejestrował je jako osobną rasę amerykański United Kennel Club.

Jeden z amerykańskich białych owczarków – urodzony w 1966 r. pies imieniem Lobo - został sprowadzony do Szwajcarii na początku lat 70. i dał początek nowej odmianie – białym owczarkom szwajcarskim. Owczarki szwajcarskie zostały wstępnie uznane przez Międzynarodową Federację Kynologiczną (FCI) za osobną rasę w 2002 r., a ostatecznie w 2011 r. zyskując prawa konkursowe.

Pierwszy biały owczarek szwajcarski, świeżo uznany za rasowego przez FCI, trafił do Polski z importu w 2003 r. Rasa ta nie jest u nas popularna.

Jak wygląda owczarek szwajcarski?

Owczarek szwajcarski to rasa pochodząca od owczarka niemieckiego i bardzo przypominająca go wyglądem, z wyjątkiem oczywiście czysto białej sierści. Owczarki szwajcarskie to duże psy, dorastające do 66 cm wysokości w kłębie i osiągające masę ok. 40 kg.

Owczarek szwajcarski to wdzięczne zwierzę o szlachetnych proporcjach. Głowę ma w kształcie klina z suchą kufą i łagodnym stopem. Oczy ma lekko skośne, w kształcie migdała, uszy trójkątne i sterczące, skierowane wnętrzem do przodu. Tułów jest umięśniony, pierś głęboka i podłużna, ogon długi z okazałą kitą, wygięty szablasto. Owczarek szwajcarski, w przeciwieństwie to niemieckiego, nie ma obniżonej linii grzbietu, co wychodzi mu na zdrowie, bo rzadziej nabawia się dysplazji stawów biodrowych.

Umaszczenie owczarka szwajcarskiego jest jednolicie białe, ale nie ma cech albinotycznych – trufla nosa wargi i powieki są czarne. Sierść składa się z podszerstka i włosa okrywowego. Włos może być krótki lub długi, jest gęsty i dobrze przylega do ciała. U odmiany długowłosej nieco falująca sierść tworzy obfitą grzywę wokół szyi, pióra z tyłu łap i kitę na ogonie. Na kufie i przedniej stronie łap owczarka szwajcarskiego włos jest nieco krótszy i delikatniejszy.

Jaki charakter ma owczarek szwajcarski?

Owczarek szwajcarski uchodzi za psa o nieco spokojniejszym temperamencie niż jego niemiecki kuzyn. To efekt świadomej hodowli – owczarek szwajcarski miał być od początku przede wszystkim pupilem domowym, nie psem obronnym. Świetnie nadaje się przez to na towarzysza zabaw dla dzieci i dobrze współżyje z innymi zwierzętami. Nie oznacza to jednak, że owczarek szwajcarski ustępuje niemieckiemu pod względem odwagi czy inteligencji. To nie tylko świetne psy rodzinne, ale i zdolni pracownicy. Owczarki niemieckie bywają wykorzystywane w policji i armii, węszą na lotniskach za narkotykami, poszukują zaginionych, prowadzą ociemniałych. Nadają się też na stróżów domowych, bo wobec obcych są nieufne i ostrzegają przed nimi szczekaniem.

Owczarek szwajcarski ma silny instynkt stadny. Na etapie wczesnego treningu należy zapoznać psa z zasadami panującymi w domu i pokazać mu jego miejsce w rodzinnej hierarchii. Dalszy trening powinien objąć nauczenie owczarka szwajcarskiego reagowania na własne imię i podstawowe komendy, a także przyzwyczajenie go do zabiegów pielęgnacyjnych, takich jak czesanie, kąpanie, mycie uszu i zębów, obcinanie pazurów. Dobrze też, by nauczył się chodzić na smyczy i w kagańcu, i ograniczył szczekanie, bo owczarki bywają głośne. Im więcej sytuacji, osób zwierząt, dźwięków i zapachów pozna szczeniak w kontrolowanych warunkach, tym lepiej będzie sobie z nimi radził jako dorosły pies.

Trenując psa, należy być cierpliwym i konsekwentnym. Owczarek szwajcarski musi dostawać jasne komendy i nagrody za każdym razem, gdy zachowa się zgodnie z oczekiwaniami. Nagrodą może być pochwała, pieszczota, chwila zabawy, a najlepiej smakołyk. W razie pomyłki można psa zganić, ale bez podnoszenia głosu, bo krzyk tylko stresuje owczarka i zraża go do dalszej nauki. Owczarki szwajcarskie są stosunkowo podatne na stres i należy obchodzić się z nimi z wyczuciem. Zbyt surowe traktowanie może sprawić, że staną się nieufne i lękliwe.

Po zakończeniu podstawowego treningu możesz uczyć owczarka szwajcarskiego sztuczek, zacząć przygotowywać go do konkurencji sportowych lub powierzyć profesjonalnemu trenerowi do nauki pracy. Nawet jeśli nie zamierzasz wystawiać psa do żadnych zawodów, trening będzie dla niego świetną zabawą i okazją do aktywnego spędzenia czasu ze swym panem.

Pamiętaj, że przez mniej więcej pierwsze dwa lata życia szczeniaki owczarka szwajcarskiego nie powinny się zbytnio przeciążać, ponieważ ich kościec i stawy nadal się kształtują. Jeśli piesek wyraźnie wskazuje, że chce odpocząć, należy mu pozwolić. Jeśli zapomniał się w zabawie i szaleje bez wytchnienia, być może warto przerwać figle, by zmusić go do odpoczynku.

Co je owczarek szwajcarski?

Owczarek szwajcarski powinien dostawać wysokiej jakości karmę dla dużych psów. Przeczytaj na opakowaniu, czy karma nie zawiera przypadkiem konserwantów, barwników, spulchniaczy i aromatyzerów. Najlepiej wybrać pokarm od znanej i sprawdzonej firmy, tym bardziej, że owczarki szybko przyzwyczajają się do swej diety i nie lubią jej zmieniać. Szczenięta muszą dostawać specjalną karmę dla rosnących psów dużych ras, która dostarczy im wszystkich niezbędnych składników odżywczych w okresie szybkiego wzrostu ciała.

Możesz też karmić psa samodzielnie przygotowanymi posiłkami, pamiętaj jednak, że trzeba mu wtedy suplementować niektóre witaminy i minerały, jak wapń, cynk i nienasycone kwasy tłuszczowe. Podawaj owczarkowi szwajcarskiemu surową wołowinę i cielęcinę, unikaj jednak wieprzowiny, bo może zawierać pasożyty. Posiłki uzupełniaj często o ryby i oleje rybne, np. w kapsułkach. Dietę możesz wzbogacić owczarkowi o surowe jajka (dobre dla sierści), gotowany ryż i makaron, otręby, sporadycznie biały ser.

Pies powinien dostawać dwa posiłki dziennie, każdy podzielony na mniejsze porcje, by nie wystąpił skręt żołądka. Porcje powinny być dostosowane do płci, wieku, masy, trybu życia i stanu zdrowia owczarka szwajcarskiego. W doborze odpowiedniej diety i porcjowania pomoże Ci weterynarz lub zwierzęcy dietetyk.