Owczarek australijski: zdolny pasterz z amerykańskiej prerii

Owczarek australijski – historia rasy

W przypadku tego psa nazwa jest zwodnicza – owczarek australijski wprawdzie być może wywodzi się od psów hodowanych w Australii (między innymi), ale sama rasa ukształtowana została na zachodzie Stanów Zjednoczonych. Rasa ta nazywana była także owczarkami hiszpańskimi, nowomeksykańskimi, kalifornijskimi, psami pastora oraz bob-tailami. Wszystkie te nazwy oddają ich domniemane pochodzenie, cechy wyglądu i różne funkcje, jakie pełniły na prerii.

Owczarki amerykańskie stanowiły miszmasz różnych ras, przywiezionych przez osadników z różnych części świata, głównie psów angielskich i szkockich collie, a także różnych ras i odmian owczarków niemieckich i hiszpańskich. Nie ma pewności co do tego, w jaki sposób współczesne owczarki australijskie łączą się z Australią – i czy w ogóle. Jedna z teorii mówi, że w XIX w. do USA przybyli osadnicy z Australii ze swoimi psami – owczarkami z umaszczeniem typu merle (marmurkowym) i krótkimi ogonami (bobtail). Ich wygląd i użyteczność w pracy spodobały się amerykańskim farmerom, którzy zaczęli krzyżować te „małe niebieskie psy” z rodzimymi odmianami owczarków. Tak – być może – doszło do powstania owczarka australijskiego, który ostatecznie jest tak naprawdę amerykański, a kangura na oczy nie widział. Badania DNA wykazały, że owczarki australijskie są szczególnie blisko spokrewnione z border collie.

Owczarek australijski hodowany był zresztą przede wszystkim ze względu na swe cechy charakteru i umiejętność pracy, a nie wygląd. Zyskał szczególną popularność w latach 40. XX w., kiedy modne zrobiły się pokazy jazdy kowbojskiej. Obserwująca rodeo masowa publiczność zapoznawała się bliżej nie tylko końmi, ale i psami kowbojów, co zwiększyło zainteresowanie hodowców owczarkiem australijskim. Standard rasy ogłoszono dopiero w 1975 r.

Współcześnie owczarki australijskie służą jako psy ratownicze, a nawet biorą udział w dogoterapii. Miewają też osiągnięcia sportowe – sprawdzają się w konkurencjach takich jak agility, flyball czy frisbee. Nadal też pracują na amerykańskim Zachodzie jako psy pasterskie. Ich inteligencja i zdolność do przystosowywania się do sytuacji sprawia, że często wykorzystuje się je do pracy z nietypowymi zwierzętami, jak kaczki, gęsi i króliki.

W 2016 r. owczarek australijski uplasował się na 17. miejscu w ogłoszonym przez Amerykański Klub Hodowców rankingu najpopularniejszych ras psów domowych.

Do Polski pierwsze owczarki australijskie trafiły w 1995 r., ale pierwszy rodzimy miot przyszedł na świat dopiero w 2003 r. Popularność tej rasy nad Wisłą stale rośnie.

Jak wygląda owczarek australijski?

Owczarek australijski to pies średniej wielkości. Osiąga 58 cm wysokości w kłębie i masę 34 kg.

Owczarek australijski przypomina wyglądem border collie. Ma kształtną głowę z podłużną kufą i łagodnym stopem. Oczy owczarka australijskiego mogą mieć wiele kolorów, od złotego, przez brązowy do niebieskiego, a nawet każde inny – to tzw. heterochromia. Ogon owczarka australijskiego może być dość długi (najczęściej), naturalnie krótki (bobtail) lub nawet może go wcale nie być. Różne długości ogona wynikają z różnych mutacji genowych, występujących u tych psów całkowicie naturalnie. W krajach, gdzie legalne jest kopiowanie psom ogonów, owczarkom australijskim zwyczajowo przycina się je, by ujednolicić wygląd rasy.

Sierść owczarka australijskiego jest średniej długości, gęsta i nieprzemakalna, z reguły prosta, ale może też być falista. Tworzy grzywę na szyi, pióra na przednich łapach i portki na tylnych.

Umaszczenie owczarka australijskiego ma dwa kolory podstawowe (czarny i czekoladowy) z wariantami barwy merle, a także z możliwym podpalaniem i białymi znaczeniami. Wynika z tego, że istnieje aż 16 wariantów umaszczenia owczarka australijskiego. Nie wskazane jest krzyżowanie dwóch psów o umaszczeniu marmurkowym, ponieważ psy z podwójnym genem tego typu narażone są na wrodzoną głuchotę i ślepotę i wykazują cechy albinotyczne.

Jaki charakter ma owczarek australijski?

Owczarek australijski to bardzo energiczny i pogodny pies. Przywiązuje się do swego pana, ale okazuje uczucia całej rodzinie. Z reguły dobrze dogaduje się z innymi zwierzętami i lubi bawić się z dziećmi. W stosunku do obcych jest podejrzliwy i wykazuje instynkt obronny wobec swej rodziny i terytorium. Wszystkie te cechy miały uczynić z niego idealnego psa dla amerykańskich farmerów.

Owczarek australijski wymaga nieustannego zajęcia, mnóstwa aktywności ruchowej i mentalnej i najlepiej stałej uwagi swego pana. Znudzony pies sam znajduje sobie zabawy, zajęcia, a nawet prace, z których jego pan niekoniecznie może być zadowolony, dlatego owczarek australijski powinien być czymś stale zajęty.

Owczarek australijski jest bardzo inteligentny i lubi podobać się swemu panu, dlatego uczy się szybko, a jego trening jest stosunkowo łatwy. Już od pierwszych miesięcy życia pies powinien poznawać zasady panujące w domu i swoje miejsce w rodzinnej hierarchii. Należy go intensywnie socjalizować z dziećmi, innymi zwierzętami i obcymi ludźmi, tak by przyzwyczajał się do nich i nauczył odpowiednio na nich reagować. Na etapie wczesnego treningu należy nauczyć psa podstawowych komend i przyzwyczaić go do zabiegów pielęgnacyjnych, a także do chodzenia na smyczy i może w kagańcu. Dobrze też ograniczyć u niego szczekanie, bo owczarek australijski z natury jest głośny.

Trenując psa, trzeba wykazać się cierpliwością i łagodną stanowczością. Owczarek australijski musi dostawać jasne komendy i nagrody za każdym razem, gdy zachowa się zgodnie z oczekiwaniami. Jeśli się pomyli lub poleni, można go zganić, ale bez krzyku – krzyk tylko stresuje psa i zraża go do dalszego treningu. Dobrze jest urozmaicać sesje treningowe i zmieniać je w serie różnorodnych zajęć, bo energiczny owczarek australijski szybko traci zainteresowanie monotonnie powtarzanymi komendami.

Po zakończeniu podstawowego treningu można dalej uczyć psa sztuczek, oddać go profesjonalnemu trenerowi do nauki pracy lub zacząć trenować z nim psie sporty. Nawet jeśli nie zamierzasz wystawiać psa do żadnych zawodów, trening sportowy będzie dla niego świetną zabawą i okazją do spędzenia aktywnie czasu ze swym panem.

Co je owczarek australijski?

Owczarek australijski powinien dostawać wysokiej jakości karmę dla psów, najlepiej dedykowaną dla ras aktywnych. Najlepiej wybrać pokarm od znanej i sprawdzonej firmy. Oszczędzanie na psiej karmie nie ma sensu, bo złe żywienie prowadzi do chorób, a te do wysokich opłat za wizyty u weterynarza, lekarstwa i zabiegi.

Możesz też karmić psa samodzielnie przygotowanymi posiłkami, pamiętaj jednak, że trzeba mu wtedy suplementować niektóre witaminy i minerały, jak wapń, cynk i nienasycone kwasy tłuszczowe.

Owczarek australijski powinien dostawać dwa posiłki dziennie. W doborze odpowiedniej diety i porcjowania pomoże Ci weterynarz lub zwierzęcy dietetyk.