Kot dachowiec – koci kundelek

Kot dachowiec i kot domowy

Popularna nazwa kot dachowiec odnosi się również do kota domowego, czyli z łaciny felis catus (także felis silvestris catus i felis silvestris domesticus). Kot dachowiec i kot domowy to w zasadzie jedno i to samo, choć dachowiec kojarzy nam się z kotem wolnożyjącym, a domowy z zamieszkującym u boku człowieka. Jedno nie wyklucza drugiego, ponieważ kot wolnożyjący zazwyczaj staje się kotem domowym, kiedy najpierw trafia do schroniska, a potem do adopcji. Często też odbywa się to bez schroniska jako pośrednika, w przypadku kiedy człowiek znajduje porzucone przez matkę kociaki i zabiera je do domu zapewniając im opiekę. 

Kot dachowiec w dawnych wiekach

Kot dachowiec żyje w pobliżu człowieka już od kilkunastu tysięcy lat. Pierwsze dowody na to, że człowiek udomowił kota pochodzą sprzed około 10000 lat, archeolodzy znajdowali groby z tego okresu, w których kot był pochowany razem z człowiekiem.

Jak doszło do bliskiego związku między ludźmi i tym właśnie ssakiem? Prawdopodobnie na skutek rozwoju rolnictwa, który sprawił, że ludzie osiedlali się w większych osadach i gromadzili zboże, te zaś było często zjadane przez gryzonie. Kiedy okazało się, że koty dobrze radzą sobie z gryzoniami, człowiek zaczął je trzymać u swojego boku i w ten sposób zaczął się proces udomowienia tych ssaków.

Za przodka i zarazem protoplastę kotów domowych uważa się kota nubijskiego, który żył u boku człowieka w starożytnym Egipcie, co nieco kłóci się z powyższymi informacjami na temat bardzo długiej historii kota domowego. W przypadku kota nubijskiego jego związki z człowiekiem są już udokumentowane choćby na egipskich malowidłach, natomiast teorie łączące kota z człowiekiem we wcześniejszych tysiącleciach powstały na podstawie archeologicznych dowodów.

W Egipcie kariera kota nubijskiego rozpoczęła się około 4000 lat temu, a około 2000 lat temu był on w północnej Afryce powszechnie hodowany, otoczony czcią, po śmierci mumifikowany, ale też składany w ofierze egipskim bóstwom. Północna Afryka i Bliski Wschód stały się w ten sposób kolebką kota domowego. Jednak kot nubijski to wciąż ssak należący do dzikich zwierząt. Jak to się stało, że dzięki jego genom powstał późniejszy kot dachowiec?

Kot dachowiec w Europie

Już w dawnych egipskich hodowlach dochodziło do krzyżówek kota nubijskiego z innymi zwierzętami kotowatymi, między innymi z kotem błotnym. Każda taka ingerencja w genotyp przynosiła kolejne mutacje genetyczne i zmieniała budowę większych, dzikich kotów w ich mniejsze odpowiedniki. Kiedy za sprawą Rzymian i Fenicjan udomowione koty zaczęły pojawiać się w Europie, na jej terenach doszło do kolejnej krzyżówki, tym razem kota nubijskiego ze żbikiem europejskim. To właśnie po tym drugim zwierzęciu wiele dzisiejszych dachowców odziedziczyło pręgowane umaszczenie ich sierści.

Jednak najwięcej dla udomowienia kota zrobił po prostu człowiek. Zapewniał im schronienie, karmił, hodował. Koty szybko rozprzestrzeniły się na całą Europę i w ten sposób powstała między innymi europejska odmiana kota krótkowłosego i brytyjska odmiana kota krótkowłosego. W Europie dzisiejszego dachowca często określa się mianem właśnie europejskiego kota krótkowłosego i nie można mylić go z dokładnie tak samo nazwaną rasą, którą wyodrębniono w Skandynawii w XX wieku.

Kot dachowiec to jednak nie jedynie kot europejski krótkowłosy. Jego umaszczenie i sierść może być dowolnego rodzaju, ale właśnie umaszczenie pręgowane w typie tabby jest najpowszechniejsze, także dlatego, że w ciągu wieków zapewniało dachowcowi doskonały kamuflaż w przeciwieństwie do kotów o jednolitej białej lub czarnej barwie. Jednak i te koty zaliczamy do grona dachowców, które stanowią najbardziej liczną i najbardziej różnorodną populację kotów na świecie.

Najważniejsze cechy wyglądu kota dachowca

Nie jest łatwo określić jednoznaczne cechy dachowca, ponieważ przez setki lat krzyżowania powstało wiele jego różnych odmian. W przypadku kota domowego człowiek zaczął z czasem wyodrębniać jego kolejne rasy, często za sprawą ludzkiej ingerencji w ich genotyp.

Natomiast w przypadku dachowca jego rozwój następował w sposób naturalny i do dzisiaj jest to przywilejem pospolitych, wolnożyjących kotów. Dlatego dachowiec nie ma widocznych oznak konkretnej rasy i również dlatego istnieje niezwykle szeroka różnorodność wzorów umaszczenia jego szaty, tak samo jak i jej barwy. Sierść może być krótka, półdługa i długa. Umaszczenie w typie, tabby, colorpoint, tricolor, bicolor, czy po prostu jednolite. Tak samo dowolność barwy – biała, czarna, ruda. niebieska, liliowa, płowa, cynamonowa, szara, liliowa itd.

Samce z reguły są większe od samic. Koty dachowce ważą średnio między 3-5 kg, a ich wysokość w kłębie wynosi między 25-30 cm. Cechy jego budowy, takie jak muskulatura, sylwetka, kolor oczu, wielkość uszu zależą od predyspozycji genetycznych, miejsca i warunków w których żyje. Głowa najczęściej jest okrągła, uszy spiczaste, ale to samo można powiedzieć o różnych rodzajach kotów rasowych. 

Kot dachowiec to po prostu największy kosmopolita wśród kotów, którego być może niesłusznie określa się pieszczotliwie mianem kociego kundelka, ale właśnie takie są fakty. To jest koci kundelek, który jednak na wielu miłośnikach kotów potrafi zrobić większe wrażenie niż niejeden rasowy kot.