Kaczka krzyżówka: opalizujący psotnik

Kaczka krzyżówka: relacje z ludźmi

Kaczka krzyżówka (łac. anas platyrhynchos) to najpospolitszy przedstawiciel rodziny kaczkowatych, bezpośredni przodek kaczek domowych.

Kaczki krzyżówki zostały udomowione prawdopodobnie 4 tys. lat temu, dając początek kaczkom domowym. Mięso i jajka kaczek krzyżówek cenili sobie już starożytni Rzymianie, którzy trzymali je w przydomowych klatkach.

Na kaczki krzyżówki chętnie też polowano i do dziś jest to jeden z najpopularniejszych ptaków łownych.

Jak wygląda kaczka krzyżówka?

Kaczka krzyżówka to spory ptak wodny. Osiąga 65 cm długości, rozpiętość skrzydeł wynosi ponad metr, masa ciała nierzadko ok. 2 kg. Samice są nieco mniejsze od samców.

U kaczek krzyżówek występuje bardzo silny dymorfizm płciowy, tzn. samce bardzo różnią się wyglądem od samic, zwłaszcza w szacie godowej. Obie płcie mają jednak pomarańczowe nogi, a w szacie spoczynkowej (poza okresem godowym) wyglądają dość podobnie. Kaczka krzyżówka pierzy się od lipca do września – wtedy następuje wymiana szaty z godowej na spoczynkową.

W okresie godowym samce kaczki krzyżówki – kaczory – mają żółte dzioby, opalizujące na zielono głowy z białym paskiem wokół szyi – tzw. obrożą – opalizującą na brązowo pierś i matowy grzbiet. Pokrywy ogonowe i środkowe sterówki są czarne, reszta skrzydeł szarawa z granatowymi lusterkami z białym obrzeżeniem.

U samicy kaczki krzyżówki dominuje kolor beżowy, przez oczy idą czarne paski, nie ma obroży ani opalizujących piór.

Najłatwiej odróżnić samicę od samca kaczki krzyżówki po dziobie, który zachowuje tan sam kolor niezależnie od pary roku. Samce mają żółte dzioby, a samice – pomarańczowe z czarnymi plamami.

Kaczka krzyżówka: obszar występowania

Kaczka krzyżówka to ptak wędrowny, choć w wielu miejscach spędza cały rok. Osiadły tryb życia prowadzi w większej części Europy Zachodniej i Środkowej, w Azji Mniejszej i Środkowej, w enklawach w Afryce Północnej i na terytorium kontynentalnych USA (głównie stany północne, także południe Kanady).

Populacje migrujące kaczki krzyżówki spędzają zimę w cieplejszych krajach. Te z Europy udają się do Grecji, doliny Nilu i nad Eufrat, te z Azji Środkowej przenoszą się do Indii, Japonii i Korei, a kaczki amerykańskie – do południowych stanów USA. Migracje zimowe mają miejsce od sierpnia do grudnia.

Z kolei na lato migrujące kaczki krzyżówki udają się na północ i do wnętrza Eurazji, zajmując wielkie połacie Skandynawii i Rosji, a kaczki amerykańskie lecą do Kanady, a nawet na wybrzeża Grenlandii. Kaczki migrują do letnich lęgowisk od lutego do kwietnia.

Kaczka krzyżówka została introdukowana w Południowo-Wschodniej i Zachodniej Australii i na Nowej Zelandii. Jest tam uznawana za gatunek inwazyjny, bo przenosi choroby i krzyżuje się z miejscowym ptactwem, tworząc hybrydy.

Kaczka krzyżówka: biotop

Kaczka krzyżówka zamieszkuje przede wszystkim wszelkiego rodzaju zbiorniki wodne o łagodnym nurcie, a więc jeziora, jeziorka, stawy i oczka wodne, najlepiej z zarośniętymi brzegami. Kaczka krzyżówka chętnie żyje w pobliżu ludzi i jest bardzo rozpowszechniona w miejskich stawach.