Humbak - olbrzymi śpiewający morski ssak

Humbak - co to za zwierzę?

Najbardziej charakterystyczną cechą fiszbinowców, a więc również humbaka, są ich rozmiary. Płetwal błękitny potrafi osiągnąć długości 33 metrów, a skromnie wyglądający na jego tle humbak może mierzyć w górnym przedziale “zaledwie” 16 metrów. Fiszbinowce dzielą się na trzy grupy: pływacze, wieloryby gładkoskóre i fałdowce, do których należy humbak. To morskie ssaki, które najczęściej spotyka się w regionach arktycznych i antarktycznych, ale występują we wszystkich oceanach, szczególnie w akwenach o dużej głębokości. 

Długopłetwiec oceaniczny jest dosyć łatwy do rozpoznania, ponieważ mimo opływowej budowy jego ciało jest mocno krępe, a poza tym posiada rzucający się w oczy garb. Jego potężne płetwy po rozłożeniu wyglądają niczym skrzydła, a głowę pokrywają charakterystyczne guzki. Jak wszystkie ssaki z grupy fiszbinowców, ma dwa rzędy kilkuset rogowych płyt fiszbinowych, za pomocą których filtruje pokarm z wody. Na jego głowie znajduje się też podwójny otwór nosowy. Podczas wydechu zawartość płuc humbaka zostaje wyrzucona z ogromną siłą w postaci fontann pary wodnej, które mogą osiągnąć wysokość do trzech metrów.

U humbaka istotny jest też potężny ogon, za pomocą którego może wyrzucić swoje wielotonowe ciało do góry ponad powierzchnię morza. Zwierzę obraca się wtedy w powietrzu i, spadając, uderza grzbietem o wodę, czemu towarzyszy głośny plusk. Dokładnie nie wiadomo, dlaczego to robi, być może jest to rodzaj komunikacji, ponieważ wytwarza wtedy potężne fale dźwiękowe, lub próbuje się pozbyć z ciała pasożytów skórnych. 

Humbak to ssak o ciemnobłękitnoczarnym ubarwieniu z bledszymi lub białymi plamami na spodzie ciała. Mimo olbrzymich rozmiarów porusza się w wodzie z gracją i jest niezwykle zwinny. Długość ciała jest większa w przypadku samic - od 15 do 19 metrów, natomiast samce osiągają od 14 do 17 metrów. Waga humbaka wynosi od 40 do 45 ton, choć największa samica zanotowana niegdyś przez wielorybników ważyła ponoć 82 tony i mierzyła 27 metrów. 

Wielorybnicy zresztą przyczynili się w XIX wieku do wyginięcia niemal całej populacji humbaków, która zmniejszyła się w tych czasach niemal o 95%. Dopiero po powstaniu Międzynarodowej Komisji Wielorybnictwa w 1946 roku ten trend się odwrócił i współcześnie, dzięki zakazowi polowań, populacja humbaków systematycznie rośnie.

Humbak - gdzie występuje?

Humbak występuje praktycznie we wszystkich morzach i oceanach świata. Najliczniej występuje w wodach umiarkowanych i chłodnych. Większość fiszbinowców stanowią gatunki wędrowne. W czasie lata żerują w wodach Arktyki i Antarktydy gdzie kryl jest obfity, natomiast jesienią migrują na wody tropikalne i podzwrotnikowe, przy czym długopłetwce zazwyczaj migrują wzdłuż wybrzeża. Na wodach tropikalnych odbywają się ich gody i rodzą się młode. Szacuje się, że w ciągu roku mogą przepłynąć nawet 25 tysięcy kilometrów. 

W XXI wieku ich populacja wynosi około 80 000 osobników, z czego około 50 000 żyje na półkuli południowej, 18-20 tysięcy na północnym Pacyfiku i 12 tysięcy na północnym Atlantyku. Humbak okazyjnie pojawiał się na morzu Bałtyckim, zawsze wzbudzając emocje i sensację.

Tryb życia humbaka

Życie humbaka polega na długiej wędrówce przez morza i oceany, podczas której pożera dosłownie tony krylu i małych ryb. Pokarm pobiera tylko latem, zimą korzystając z rezerw tłuszczu, który zapewnia mu również ciepło. Humbaki prezentują wiele strategii łowieckich, małe grupy czasem współdziałają w formowaniu rodzaju kurtyny z bąbli powietrza wokół ławic ryb. Kiedy ryby i reszta pokarmu niesione falą powietrza płyną w stronę powierzchni, humbak rzuca się z otwartą paszczą w sam środek takiej ławicy i zgarnia pokarm. Dzięki rozszerzeniu fałdów na podgardlu może zaczerpnąć większą ilość wody, po czym zwęża fałdy, wypychając z powrotem wodę i zatrzymując pokarm dzięki fiszbinom. 

Długopłetwiec wydaje też różne dźwięki, prawdopodobnie w ten sposób koordynując kolejne poczynania grupy podczas żerowania. Zimą na terenach rozrodczych samotne samce wydają długie, złożone serie dźwięków o niezwykłej różnorodności. Pieśń humbaka zmienia się z roku na rok i z czasem staje się bardziej złożona. Potrafi trwać nawet 30 minut i prawdopodobnie ma w ten sposób przyciągać samice, choć z całą pewnością spełnia również inne funkcje. Naukowcy uważają, że humbak w ten sposób może ostrzegać lub lokalizować inne humbaki poprzez odbicie fal dźwiękowych. A zatem może być to zarówno element godów tego morskiego ssaka, jak i sposób porozumiewania się.

Istotną rolę w życiu humbaka pełnią jego olbrzymie płetwy piersiowe. Ich długość może osiągnąć nawet 4 metry. Prawdopodobnie używa ich do kontrolowania temperatury ciała w czasie migracji lub po prostu lepiej mu się nimi steruje podczas wyjątkowo długich wędrówek. Podobnie jak w przypadku pieśni humbaków, tak samo kwestia olbrzymich płetw piersiowych w dużej części wciąż pozostaje dla badaczy i przyrodników fascynującą zagadką.

Rozmnażanie humbaka

Potomstwo humbaka przychodzi na świat w cieplejszych i płytszych przybrzeżnych częściach mórz na mniejszych szerokościach geograficznych. Cykl rozrodczy u samicy odbywa się co 2-3 lata, a sama ciąża trwa aż 11,5 miesiąca. Na świat przychodzi jeden mały humbak, chociaż mały w przypadku potomstwa tych ssaków to określenie względne, ponieważ może osiągnąć długość od 4 do 6 metrów i wagę nawet do 2 ton.

Humbak rodzi się ogonem do przodu, dzięki czemu redukowane jest niebezpieczeństwo dostania się wody do płuc rodzącego się humbaka. Następnie matka pomaga młodemu wypłynąć na powierzchnię, aby mógł po raz pierwszy zaczerpnąć tchu. Jego płetwy są wtedy jeszcze miękkie i samica musi długo opiekować się potomstwem. Przez pół roku młode karmione jest mlekiem, a przez następne pół odżywia się już samo, ale nadal u boku matki. 

Kolejne lata wypełnia młodemu humbakowi nauka polowania na pokarm u boku starszych osobników - można nawet zaobserwować wśród nich strukturę przypominającą typową szkołę. Samiec osiąga dojrzałość płciową w wieku 5 lat, samica nieco później, między 6 i 7 rokiem życia. Pod koniec tego okresu najczęściej opuszczają już swoich rodziców i rozpoczynają nowy etap, czyli dorosłe życie humbaka, który za niedługo sam zostanie rodzicem i cykl życia dla nowych pokoleń tych olbrzymich morskich ssaków rozpocznie się na nowo. 

undefinedundefined