Fruczak - motyl, który wygląda i zachowuje się jak koliber

Fruczak - co to za owad?

Fruczak, razem z jego najbardziej znanym przedstawicielem, czyli fruczakiem gołąbkiem należy do rzędu motyli, który skupia aż 165 000 gatunków tych owadów w 127 rodzinach obejmujących ćmy i motyle. Fruczak z wyglądu bardziej przypomina ćmę (a nawet trzmiela w przypadku fruczaka trutniowca), jednak nie jest owadem nocnym i funkcjonuje głównie w dzień. Fruczaki należą do rodziny zawisakowatych, więc już sama nazwa związana jest z ich podstawową czynnością zawisania nad kwiatem, w czym przypominają kolibry. 

Na świecie żyje około 1200 gatunków zawisakowatych, głównie w warunkach tropikalnych. W Europie żyją zaledwie 33 gatunki tej rodziny motyli, a w Polsce jeszcze mniej, bo około 20, wśród których jest właśnie fruczak. Zawisakowate są w większości aktywne po zmierzchu, jednak fruczak gołąbek jest bardziej owadem dziennym. To powoduje, że trudno go jednoznacznie zaklasyfikować - raz jest opisywany jako ćma, czyli jako motyl nocny, w innych przypadkach jako typowy motyl. Inne zawisakowate, które można spotkać w naszym kraju, to na przykład zmierzchnica trupia główka, nastrosz lipowiec czy objęty ochroną postojak wiesiołkowiec. To jedne z najszybciej latających owadów, które potrafią osiągnąć prędkość nawet do 50 km/h, wykorzystując maksymalnie siłę nośną wiatrów.

Fruczak to niezbyt duży, ale dobrze widoczny w locie motyl, którego długość ciała wynosi około 3 - 4 cm. Przednie skrzydła są szare, tylne rdzawe, ich rozpiętość wynosi od 4 do maksymalnie 7 cm. Ma krępą sylwetkę z szarobrunatnym odwłokiem pokrytym w środkowej części żółtawymi plamkami. Na odwłoku znajdują się jeszcze białe i czarne łuski, które mogą kojarzyć się ptasim ogonem i pełnią rolę statecznika, ułatwiając sterowanie podczas lotu. Bardzo ważną częścią ciała fruczaka jest jeszcze długa ssawka, którą spija on nektar z kwiatów.

Fruczak - gdzie występuje? 

Fruczak gołąbek to owad, który występuje w Europie, Afryce Północnej i Azji Południowej. To owad migrujący, który w Polsce pojawia się w maju i czerwcu, a zimę spędza na południu Europy, co oznacza, że w czasie wędrówki potrafi przemierzyć kilka tysięcy kilometrów. Jeżeli po przylocie do naszego kraju nie zdoła odlecieć przed zimą, zginie z powodu niskiej temperatury, choć przy coraz cieplejszych zimach ma pewne szanse na przeżycie. 

To owad, którego możemy zaobserwować głównie na łąkach, w ogrodach, a także na rabatach kwiatowych na balkonach.

Tryb życia fruczaka

Fruczak jest bardzo czujny i ma dobry wzrok; aby do niego bliżej podejść, musimy to robić powoli i ostrożnie. Ze względu na to, że lata w ciągu dnia lub o zmierzchu, musi nieustannie kontrolować swoje otoczenie, które za dnia jest bardziej niebezpieczne niż w nocy. Należy do owadów ciepłokrwistych i przed lotem musi wprawić skrzydła w drgania i rozgrzać mięśnie, żeby temperatura jego ciała osiągnęła 38 stopni. Aby mieć energię do lotu, musi spożywać nektar kwiatów. Robi to za pomocą ssawki, zwisając nad kielichem kwiatu. 

Preferuje bogate w nektar kwiaty z długimi i wąskimi kielichami. Liczba roślin, z których kwiatów się pożywia, jest naprawdę ogromna. Najczęstsze z nich to: wiciokrzew, werbena, budleja, żmijowiec, cynia, fuksja, lilak, ostrogowiec, jaśmin, astra, petunia. Jak widać, są wśród nich rośliny, które możemy hodować na balkonach, co oznacza, że fruczak może być częstym gościem w tych miejscach.

Trochę inaczej wygląda sprawa z pożywieniem dla gąsienicy fruczaka. Potrzebuje ona do życia zwykłych chwastów i najczęściej żeruje na przytuliach lub wiciokrzewach. 

Rozmnażanie fruczaka 

Okres rozrodczy fruczaka przypada na kwiecień i maj. Samice przywabiają samce zapachem wydzielanym przez specjalne narządy zapachowe. Po akcie płciowym samice składają jaja najczęściej na liściach wiciokrzewu lub przytulii, na których będą potem żerować gąsienice. 

Potomstwem motyla są larwy, określane potocznie gąsienicami, które mają cylindryczne ciało i narządy gębowe typu gryzącego. W przypadku fruczaka gołąbka z jaj wykluwają się jasnozielone lub zielonobrązowe gąsienice z białymi kropkami na ciele i białymi liniami po bokach. Na końcu ich ciała znajduje kolec, określany też jako róg, którego przeznaczenia do tej pory przyrodnicy nie zdołali przekonująco wyjaśnić. Rozwój gąsienicy u motyli i ciem odbywa się z przeobrażeniem zupełnym, często tworzy się wtedy poczwarka wewnątrz kokonu z przędzy.

Fruczaki przeobrażają się w dorosłe owady na przełomie sierpnia i września. To nowe pokolenie możemy zaobserwować jeszcze w październiku i jest to już ostatnia chwila, w której fruczak powinien odlecieć do ciepłych krajów. W ten sposób rozpoczyna się dla tego owada pierwsza wędrówka, która jest niczym odyseja, podczas której musi on przebyć bardzo dalekie odległości. Wróci do nas na wiosnę i znowu będziemy mogli podziwiać jego zadziwiające zdolności, kiedy podobnie jak koliber będzie wisiał nad kwiatem i korzystał z bogactwa natury. 

undefinedundefined