Doński sfinks – bezwłosy kot z Rosji

Historia dońskiego sfinksa

Sfinksami nazywamy koty, które przychodzą na świat bez włosów lub tracą futro w miarę dojrzewania. Najbardziej znany na świecie jest sfinks kanadyjski, którego data powstania sięga do 1966 roku, lecz mutacja ta jest znana badaczom już od stu lat i wcześniej bezwłose koty spotykano na przykład w Meksyku lub w Australii. 

Określenie doński w nazwie sfinksa oznacza, że pochodzi on znad Donu. I rzeczywiście, pierwszy bezwłosy kot w Rosji narodził się w Rostowie nad rzeką Don. To w jaki sposób świat dowiedział się o tej nowej rasie, miało dramatyczne okoliczności. 

W 1987 roku Elena Kowalewa, profesor Państwowego Instytutu Pedagogicznego przechadzając się po mieście natrafiła przy grupce chłopców grających w piłkę na poruszający się worek, z którego dochodziły rozpaczliwe odgłosy. Pani profesor zarekwirowała torbę razem z ukrytym w środku kotem i zabrała zwierzę do domu. Okazało się, że to samica, którą Elena Kowalewa nazwała imieniem Warwara. Po jakimś czasie zaobserwowała, że mieszkająca u niej kotka zaczyna tracić sierść. Na nic zdały się różne zabiegi pielęgnacyjne i Warwara całkiem wyłysiała.

Po kilku latach kotka powiła miot kociąt, w którym był zarówno kotki z futerkiem jak i bez. Kowalewa widząc, że łysienie staje się u tych kotów regułą, skontaktowała się z rosyjską hodowczynią Iriną Niemkiną, którą bardzo zainteresowały właściwości kotów z Rostowa. Niemkina rozpoczęła krzyżówki kotów z miotu Warwary z kolejnymi kotami. W każdym kolejnym miocie przychodziły na świat bezwłose kocięta co oznaczało, że gen powodujący łysienie jest dominujący i można mówić o nowej rasie. Od miejsca pochodzenia i ze względu na nietypową cechę została ona nazwana mianem Sfinksa dońskiego, choć określa się ją również jako donskoy lub kot rosyjski bezwłosy. 

W 1997 roku pierwszą organizacją, która uznała nową rasę była WCF (World Cat Federation). Już w XXI wieku, w 2005 roku doński sfinks został uznany przez TICA (The International Cat Federation).

Najważniejsze cechy wyglądu dońskiego sfinksa

Doński sfinks to kot średniej wielkości o szczupłej sylwetce i wbrew pozorom o mocnej budowie ciała. Jego wysokość zamyka się w przedziale 25-30 cm, a waga 2-3 kg u samic i 4-5 kg u samców.

Głowa jest średniej wielkości i ma kształt zmodyfikowanego klina z płaskim czołem i lekko zarysowanymi kośćmi policzkowymi. Oczy są średniej lub dużej wielkości w kształcie migdała, ustawione ukośnie w kierunku uszu, o dowolnej barwie. Charakterystyczne są uszy – duże, szerokie u podstawy, ustawione pionowo z lekkim pochyleniem do przodu. Są szeroko rozstawione, a ich zewnętrzne krawędzie kontynuują linie głowy. Na końcówkach są zaokrąglone.

Tułów jest średniej wielkości, muskularny, z szeroką klatką piersiową i zadem. Kończyny mają długość proporcjonalną do tułowia, przednie są szeroko rozstawione, tylne nieco dłuższe od przednich. Ogon jest prosty, średniej długości i giętki. Zwęża się od nasady do końcówki. Do osiągnięcia wieku dwóch lat włosy, które doński sfinks ma na ogonie powinny zniknąć, choć nie dzieje się tak u wszystkich osobników. 

Umaszczenie dońskiego sfinksa może być każdego rodzaju i dowolnej barwy.

Najbardziej istotną cechą kota tej rasy jest jej sierść, czy też jej brak, przez co kot wygląda jakby był nagi i mocno pomarszczony na całym ciele – im więcej jest zmarszczek, tym lepiej. Opisując dońskiego sfinksa powinniśmy zatem bardziej mówić o skórze niż o sierści, choć pozostałości tej ostatniej czasem występują na skórze i są dopuszczalne według oficjalnego wzorca. Preferowana jest jednak pełna łysina na całym ciele.

Skóra dońskiego sfinksa występuje w czterech typach. Born bald – czyli łysy od razu po urodzeniu. Flock – łysy na pierwszy rzut oka, choć w rzeczywistości pokryty lekkim meszkiem. Velour – kot rodzi się z plackiem łysiny na czubku głowy (wygląda tu jak u mnichów z wygoloną na czubku głową) i futerkiem na ciele, które powinno zniknąć po okresie jednego roku. Brush – kot rodzi się pokryty futerkiem, które zanika jedynie częściowo, przez co na ciele kota tworzą się łyse placki, najczęściej na głowie, szyi i plecach. Futerko może być u kota typu brush cienkie i jedwabiste lub szorstkie i szczecinowate. Takie koty nie mogą występować na pokazach. 

Charakter i aktywności dońskiego sfinksa

Doński sfinks to kot intrygujący i wyjątkowy, który po bliższym zapoznaniu okazuje się być łagodny, uczuciowy i przyjazny. Bardzo przywiązuje się do swojego właściciela i ma zrównoważony charakter i umiarkowany temperament. Jest dosyć ciekawski, inteligentny i lubi różne aktywności. Jest zarówno podatny na szkolenie jak i bardzo chętny do zabawy, Można ćwiczyć z nim proste sztuczki, lub zachęcać go do intensywnej aktywności przy pomocy wędki. Jest gibki i jego skoki i piruety są naprawdę widowiskowe.

Wspólne życie z dońskim sfinksem

To kot bardzo przyjaźnie nastawiony do ludzi i znany jest z tego, że bardzo lubi się przytulać. To z jednej strony oznaka czułości, a z drugiej naturalna potrzeba szukania ciepła przez bezwłosego kota, wrażliwego na wahania temperatury. Lubi zwracać na siebie uwagę i po powrocie do domu z całą pewnością będziemy mu musieli poświęcić więcej uwagi. Pozostawiony w domu sam z reguły zachowuje się spokojnie, choć warto zostawić w jego otoczeniu kilka zabawek, najlepiej interaktywnych, żeby się nie nudził.

Doński sfinks dosyć dobrze dogaduje się z dziećmi i lubi z nimi zabawy. Nadaje się również dla starszej osoby, która jednak będzie musiała zapewnić mu odpowiednią dawkę aktywności każdego dnia. 

Może żyć pod jednym dachem zarówno z innym kotem i psem, trzeba jednak pamiętać o wczesnej socjalizacji. Z całą pewnością będzie szukał ciepła śpiąc przytulony zarówno do kota i psa.

To kot, który jest ciekawski, ale raczej nie ma skłonności do ucieczek, ponieważ jest przyzwyczajony do domowej temperatury i nie ciągnie go na zewnątrz, zwłaszcza kiedy na dworze jest zimno.