Chart szkocki – szorstkowłosy pies myśliwski do polowania na jelenie

Historia charta szkockiego

Pochodzenie charta szkockiego nie jest dokładnie znane, choć wiadomo, że psy w tym typie pojawiły się na terenie Wielkiej Brytanii już przed naszą erą. Jest teoria, która mówi, że psy w rodzaju deerhounda sprowadzili na Wyspy Brytyjskie kupcy feniccy i były one używane do polowań na jelenie, daniele i sarny już w czasie przybycia na te tereny starożytnych Rzymian. Na temat bezpośrednich przodków charta szkockiego funkcjonują dwie hipotezy. Według pierwszej z nich deerhound powstał z połączenia psa w typie mastifa lub doga z szorstkowłosym greyhoundem, druga zaś neguje pochodzenie charta szkockiego od greyhounda szorstkowłosego (oraz wilczarza irlandzkiego) i określa wszystkie te psy jako odmiany tej samej rasy, która kiedyś miała wspólnego przodka.

Sprawę pochodzenia charta szkockiego komplikuje różnorodne nazewnictwo psa w czasach średniowiecza. Wiadomym jest, że typ charta szkockiego, który znamy ze współczesnych czasów, pojawił się już w średniowieczu i funkcjonował jako scotch greyhound, rough greyhound, irish greyhound, scottish staghound i pod innymi nazwami, natomiast nazwa deerhound pojawiła się dopiero pod koniec XVIII wieku. Charty szkockie były ulubionymi psami szkockich przywódców klanowych, ale hodowano je również na angielskim dworze królewskim. Jednak po rozbiciu systemu klanowego w Szkocji i przegranej Szkotów pod Culloden Moor w 1746, po której nastąpił podział szlacheckich ziem, wiele tamtejszych hodowli mocno podupadło i charty szkockie straciły na znaczeniu. 

O jego przywrócenie walczył skutecznie w XIX wieku wielki szkocki pisarz i patriota Walter Scott, który przyczynił się do przywrócenia deerhoundowi należnego mu statusu narodowego szkockiego psa. Do odbudowania populacji posłużyły psy różnych ras, między innymi mastifów, chartów rosyjskich i macedońskich i w 1960 roku pokazano charta szkockiego na wystawie w Birmingham. Następnie w 1886 roku powstał pierwszy klub rasy, a w 1892 roku pierwszy wzorzec charta szkockiego. Od tamtych czasów funkcjonują dwie odmiany tego psa – stara, bazująca na psie cięższej budowy z połowy XIX wieku i uznawana za odpowiadającą wizerunkowi psa pracującego oraz nowa, nazywana młodą, zgodna z obowiązującym wzorcem. W Polsce pierwsze charty szkockie pojawiły się w 1987 roku i współcześnie w naszym kraju rzadko występują.

Najważniejsze cechy wyglądu charta szkockiego

Według klasyfikacji FCI chart szkocki należy do grupy 10 – charty oraz sekcji 2 – charty szorstkowłose. To mocno zbudowany pies o eleganckiej, wydłużonej  sylwetce, który mocno przypomina szorstkowłosego greyhounda i irlandzkiego wilczarza. To pies szybki, silny i wytrzymały, który podczas polowania był w stanie doścignąć i powalić jelenia. Jego wysokość w kłębie wynosi od 71 do 76 cm dla suk i 76-80 cm dla psów, waga odpowiednio 36-37 kg i 45-46 kg. Psy są wyraźnie większe i cięższe od suk.

Głowa deerhounda jest długa, czaszka raczej płaska, najszersza między uszami, zwężająca się w kierunku oczu, stop jest niewidoczny. Kufa zwęża się wyraźnie w kierunku czarnego nosa. Oczy mają umiarkowanie okrągły kształt i ciemną barwę, a spojrzenie jest łagodne, kiedy pies jest w spoczynku, i przenikliwe, gdy jest pobudzony. Uszy są wysoko osadzone, duże i grube, załamane ku tyłowi. Są miękkie i lśniące, a w dotyku przypominają fakturą mysią sierść.

Grzbiet nie powinien mieć prostej linii, lędźwie są dobrze wysklepione, zad szeroki, mocny i pochylony, klatka piersiowa bardziej głęboka niż szeroka. Kończyny są proste z szerokim i płaskim kośćcem, łapy zwarte z wyraźnie zaznaczonymi kłykciami i mocnymi pazurami. Ogon jest gruby u nasady, długi i zwężający się do końcówki. W spoczynku zwisa zakrzywiony lub wyprostowany, w ruchu jest zakręcony, ale nie powyżej linii grzbietu. Jest obficie porośnięty włosiem, które na jego górnej części jest szorstkie i twarde.

Szata i umaszczenie charta szkockiego

Umaszczenie charta szkockiego może być kilku rodzajów: ciemne szaroniebieskie, szare z ciemniejszymi i jaśniejszymi odcieniami, pręgowane, żółte, piaskowe oraz płowoczerwone z czarną maską, uszami i czarnymi końcówkami kończyn i ogona. Dopuszczalne są minimalne białe znaczenia na końcu ogona, przedpiersiu i palcach.

Szata charta szkockiego jest półdługa i złożona z gęstego, szorstkiego i sztywnego włosia, nieregularnie pokrywającego ciało. Pies sprawia wrażenie lekko kosmatego, włos okrywowy jest bardziej szorstki na  tułowiu, szyi, kończynach tylnych i zadzie, a miękki na głowie, klatce piersiowej i brzuchu.

Charakter i aktywności charta szkockiego

Chart szkocki to spokojny i przyjazny pies, który mimo dużych rozmiarów jest w stosunku do człowieka wyjątkowo delikatny. Ma zrównoważony charakter, nie jest ani agresywny, ani lękliwy. Z zasady jest posłuszny i oddany właścicielowi oraz pojętny i łatwiejszy w ułożeniu niż inne charty. 

Wymaga dużej dawki aktywności i na spacerach uwielbia długie gonitwy z innymi psami. Bardzo chętnie bierze udział w sportowych wyścigach psów i z powodzeniem startuje w coursingu.